Schizotypowe zaburzenie osobowości - objawy, przyczyny, leczenie

Czym jest osobowość schizotypowa?

Zaburzenie osobowości schizotypowej (Schizotypal Personality Disorder) to zaburzenie, które charakteryzuje się cechami podobnymi do schizofrenii, ale jednak istotnie mniej nasilonymi i rzadziej występującymi. Osoby z zaburzeniem osobowości schizotypowej mogą mieć trudności w nawiązywaniu bliskich relacji z innymi ludźmi, dziwne lub niezwykłe przekonania i trudności z myśleniem w sposób logiczny i uporządkowany. Uważane za niezależne zaburzenie osobowości, choć może być również częścią schizofrenii lub innych zaburzeń psychicznych. Bywa mylone ze schizofrenią we wczesnym stadium.

Jak często osoby ze schizotypowym zaburzeniem osobowości chorują na inne zaburzenia?

Zaburzenie osobowości schizotypowej to przewlekła choroba, która wymaga leczenia przez całe życie. Jeśli zaburzenie osobowości schizotypowej (STPD) nie jest leczone, na ogół istotnie się pogarsza i zwiększa szanse wystąpienia innych zaburzeń. Bardzo często osoby z STPD cierpią na takie zaburzenia psychiczne jak:

• Lęk społeczny (Social Anxiety Disorder)
• Depresja
• Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD)
• Uzależnienia

Około 30% do 50% osób cierpi na zaburzenie depresyjne dużego nasilenia, kiedy zostaje zdiagnozowane z STPD.

Schizotypowe zaburzenie osobowości, schizofrenia, a schizoidalne zaburzenie osobowości.

Zaburzenie osobowości schizoidalnej (ScPD) to zaburzenie psychiczne, które charakteryzuje się stałym wzorem odizolowania się i brakiem zainteresowania relacjami społecznymi. Jest to odrębne od zaburzenia osobowości schizotypowej (STPD), ponieważ osoby z STPD mają intensywny dyskomfort z relacjami osobistymi, a nie brak zainteresowania nimi.

1. Osoby z STPD również mają dziwne myśli i zachowania, takie jak magiczne myślenie, podczas gdy osoby z ScPD zazwyczaj ich nie mają.
2. Schizofrenia negatywnie wpływa na codzienne funkcjonowanie osoby znacznie bardziej niż zaburzenie osobowości schizotypowej.
3. Wielu badaczy uważa zaburzenie osobowości schizotypowej za jedno z zaburzeń spektrum schizofrenii, które obejmuje również krótkotrwałe zaburzenie psychotyczne, zaburzenie schizoformowe, zaburzenie schizoafektywne i zaburzenie urojeniowe. Jednak zaburzenie osobowości schizotypowej jest odrębne od schizofrenii, ponieważ osoby z STPD nie mają objawów psychotycznych, takich jak halucynacje i urojenia, które są charakterystyczne dla schizofrenii.

Jakie objawy ma schizotypowe zaburzenie osobowości?

Osoby z schizotypowym zaburzeniem osobowości często są opisywane jako dziwaczne i zazwyczaj mają niewiele znajomych (jeśli w ogóle mają jakichkolwiek). Ogólnie rzecz biorąc, nie rozumieją, jak się zawiązuje bliskie relacje. Mogą również nieprawidłowo interpretować motywacje i zachowania innych oraz nie ufać ludziom.

Osoby z schizotypowym zaburzeniem osobowości mogą mieć następujące objawy:

• Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu bliskich relacji z innymi ludźmi
• Dziwne lub niezwykłe przekonania, takie jak przekonanie o wyjątkowości lub magicznym myślenie
• Trudności z myśleniem w sposób logiczny i uporządkowany
• Dziwne lub niezwykłe sposoby mówienia lub zachowania
• Brak empatii lub zdolności do odczuwania uczuć innych
• Lęk społeczny lub unikanie sytuacji społecznych
• Depresja lub niskie poczucie własnej wartości
• Impulsywne zachowanie lub trudności z kontrolowaniem emocji
• Halucynacje lub błędne interpretacje rzeczywistości (w niektórych przypadkach)

Jeśli masz więcej niż kilka z tych objawów i utrzymują się one przez dłuższy czas, warto porozmawiać o nich z lekarzem lub psychologiem.

Jak dużo osób ma schizotypowe zaburzenie osobowości? 

Schizotypowe zaburzenie osobowości jest stosunkowo rzadkie - choruje na nie około 3%. Większość zaburzeń osobowości, w tym zaburzenie osobowości schizotypowej (STPD), rozpoczyna się w okresie dojrzewania, kiedy osobowość dalszej rozwija i dojrzewa. STPD dotyka ludzi urodzonych jako mężczyźni nieco częściej niż ludzi urodzonych jako kobiety.

Jakie skutki może mieć schizotypowe zaburzenie osobowości?

Schizotypowe zaburzenie osobowości może prowadzić do różnych trudności w codziennym życiu. 

1. Osoby z tym zaburzeniem mogą mieć trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu bliskich relacji z innymi, mogą mieć trudności z funkcjonowaniem w pracy lub szkole, mogą mieć trudności z radzeniem sobie z emocjami i mogą doświadczać lęków i depresji.
2. Osoby z schizotypowym zaburzeniem osobowości mogą również mieć dziwne przekonania lub sposób myślenia, co może prowadzić do problemów w komunikowaniu się z innymi.
3. W niektórych przypadkach osoby z tym zaburzeniem mogą również doświadczać przejściowych objawów psychotycznych, takich jak halucynacje lub błędne interpretacje rzeczywistości.

Jak rozpoznać czy to osobowość schizotypowa czy po prostu mam trochę inny sposób myślenia?

Osoby z schizotypowym zaburzeniem osobowości mogą mieć pewne cechy osobowości, które odróżniają je od osób po prostu myślących inaczej. Oto kilka różnic:

1. Osoby z schizotypowym zaburzeniem osobowości mogą mieć trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu bliskich relacji z innymi. Może im brakować umiejętności nawiązywania kontaktu z innymi lub mogą mieć trudności z empatycznym rozumieniem uczuć innych.
2. Osoby z STPD (SChPD) mogą mieć dziwne przekonania lub sposób myślenia, które różnią się od normy. Na przykład mogą mieć przekonanie o swojej wyjątkowości lub mogą mieć trudności z logicznym myśleniem.
3. Osoby te mogą mieć trudności z radzeniem sobie z emocjami i mogą doświadczać lęków lub depresji.
4. Osoby z schizotypowym zaburzeniem osobowości mogą mieć dziwne zachowania lub sposób mówienia, które różnią się od normy. Na przykład mogą mieć skłonność do mówienia w sposób niezrozumiały dla innych lub mogą mieć trudności z utrzymaniem kontaktu wzrokowego.

Jeśli masz trudności z nawiązywaniem i utrzymywaniem bliskich relacji, masz dziwne przekonania lub sposób myślenia, masz trudności z radzeniem sobie z emocjami lub masz dziwne zachowania lub sposób mówienia, warto porozmawiać o tym z lekarzem lub psychologiem. Oni mogą pomóc ci zdiagnozować i leczyć ewentualne zaburzenia osobowości.

Jakie są przyczyny schizotypowego zaburzenia osobowości?

Osobowość to połączenie myśli, emocji i zachowań, które sprawiają, że jesteś wyjątkowy. To sposób, w jaki postrzegasz, rozumiesz i odnosisz się do świata zewnętrznego, a także sposób, w jaki widzisz samego siebie. Osobowość tworzy się w dzieciństwie, kształtowana poprzez interakcję dziedzicznych tendencji i czynników środowiskowych.

• Geny: Jeśli w Twojej rodzinie znajduje się ktoś chorujący na schizofrenię lub inne psychotyczne zaburzenia, masz istotnie wyższe zagrożenie schizotypowym zaburzeniem osobowości.
• Otoczenie: W normalnym rozwoju dzieci uczą się z czasem odpowiednio interakcji z innymi, interpretacji sygnałów społecznych i odpowiedzi na sytuacje społeczne. Prawdopodobnie zmiany w sposobie wychowania, funkcjonowania mózgu, wpływ środowiska i nabyte zachowania również mogą mieć największy wpływ na wykształcenie osobowości schizotypowej. Nie jest to jednak dobrze zbadane zaburzenie.

Jakie są metody leczenia osobowości schizotypowej?

Leczenie zaburzenia osobowości schizotypowej może być trudne, ponieważ osoby z tym zaburzeniem mogą mieć trudności z nawiązywaniem bliskich relacji i mogą mieć trudności z udziałem w terapii. Jest to jednak zaburzenie, które istotnie można złagodzić terapią i lekami.

Osobowość schizotypowa: Terapia

Terapia może pomóc osobie z zaburzeniem osobowości schizotypowej lepiej radzić sobie z emocjami, nawiązywać bliższe relacje i radzić sobie z trudnościami w myśleniu i zachowaniu. Poniżej najpopularniejsze typy terapii stosowane w zaburzeniach schizotypowych.

• Terapia grupowa: jest to rodzaj psychoterapii, w której grupa ludzi spotyka się, aby opisać i omówić swoje problemy razem pod nadzorem terapeuty lub psychologa. Terapia grupowa może pomóc osobie z zaburzeniem osobowości schizotypowej rozwijać umiejętności społeczne, ponieważ dotyka ona lęku społecznego i niezręczności. Jednak osoby z cięższymi objawami mogą być dezorganizujące w terapii grupowej, szczególnie jeśli mają wyraźne paranoidalne myślenie i zachowania.
• Terapia behawioralno-poznawcza (CBT): Terapeuta lub psycholog pomaga osobie bliżej przyjrzeć się swoim myślom i emocjom, aby zrozumieć, jak ich myśli wpływają na ich działania. Dla osoby z zaburzeniem osobowości schizotypowej terapeuta może skupić się na zidentyfikowaniu zniekształconych wzorców myślenia, takie jak myślenie paranoidalne lub magiczne.

Osobowość schizotypowa: Leki

Leki, takie jak leki przeciwpsychotyczne, mogą być również stosowane w leczeniu zaburzenia osobowości schizotypowej, chociaż ich skuteczność jest kwestionowana. 

Ważne, aby osoba z zaburzeniem osobowości schizotypowej otrzymywała wsparcie i pomoc od bliskich i profesjonalistów, aby lepiej radzić sobie z chorobą na co dzień.

FAQ - często zadawane pytania

Kim jest osoba Schizotypowa?

Osoba z zaburzeniem osobowości schizotypowej ma zazwyczaj objawy częściowo podobne do schizofrenii. Trudno jej nawiązywać bliskie relacji, często ma niezwykłe przekonania i trudności z logicznym i ustrukturyzowanym myśleniem.

Czy zaburzenia schizotypowe to choroba psychiczna?

Zaburzenie schizotypowe uważa się za odrębne zaburzenie osobowości, aczkolwiek jej objawy mogą przypominać objawy choroby psychicznej - schizofrenii. W szczególności niezwykłe przekonania i trudności z logicznym myśleniem upodabniają to zaburzenie do schizofrenii.

Co to jest osobowość schizoidalna?

Osobowość schizoidalna charakteryzuje się przede wszystkim brakiem zainteresowania kontaktami z ludźmi. Nie należy jej mylić z osobowością schizotypową, która poza trudnością w utrzymywaniu bliskich kontaktów ma też objawy podobne do schizofrenii - dziwne przekonania i trudności z uporządkowanym myśleniem.

Schizoidalny, a schizotypowy? Czym się różni osobowość schizoidalna od osobowości schizotypowej?

Główną różnicą między osobowością schizoidalną, a schizotypową jest to że osobowość schizoidalna raczej nie charakteryzuje się dziwacznym myśleniem, a schizotypowa tak.