Narcyzm a związki - jak narcyzm wpływa na relacje?

Narcystyczne zaburzenie osobowości 

Narcystyczne zaburzenie osobowości to zaburzenie osobowości, które charakteryzuje się przesadnym przekonaniem o swojej własnej wielkości i wyjątkowości. Osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości mają trudności z empatią i uważają innych za istoty podrzędne. Często są również bardzo wrażliwe na krytykę i potrzebują stale pochwał i uwagi od innych.

Przyczyny narcyzmu mogą być złożone i mogą zależeć od wielu czynników, takich jak genetyka, doświadczenia życiowe, wychowanie i otoczenie społeczne. Niektóre badania sugerują, że narcyzm może być również związany z niektórymi zmianami w mózgu, takimi jak zaburzenia w funkcjonowaniu układu dopaminergicznego.

Narcystyczne zaburzenie osobowości może prowadzić do trudności w funkcjonowaniu społecznym i zawodowym i może wymagać leczenia. Leczenie może obejmować terapię poznawczo-behawioralną lub terapię grupową.

​​Niektóre badania wskazują, że narcyzm jest stosunkowo rzadkim zaburzeniem osobowości, które dotyka mniej niż 1% populacji. Inne badania sugerują jednak, że narcyzm może być nieco bardziej powszechny i dotykać od 2 do 16% osób. Należy jednak pamiętać, że narcyzm jest złożonym zaburzeniem osobowości i trudno jest ocenić jego częstość występowania za pomocą jednoznacznych danych.

Wśród osób znanych, które były lub są podejrzewane o narcyzm, można wymienić m.in. Napoleona Bonaparte, Adolfa Hitlera, Kim Jong-una i Kanye Westa.

​​Objawy narcyzmu

Oto kilka objawów narcyzmu:

• Przesadne przekonanie o własnej wyjątkowości i wielkości
• Potrzeba stale pochwał i uwagi od innych
• Brak empatii dla potrzeb i uczuć innych
• Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu bliskich związków
• Wrażliwość na krytykę
• Tendencja do wykorzystywania innych dla własnych korzyści
• Potrzeba kontrolowania innych
• Brak skruchy lub wyrzutów sumienia

Poniżej pokazujemy przykład opisu zachowania, które może być narcystyczne:

Barbara K

Teściowa mnie nie lubi. Czy to moja wina czy to narcyzm? Zobacz więcej

Matka mojego męża mnie nie znosi. Od samego początku czułam od niej taki chłód, jakby była trochę podejrzliwa i z czasem zamiast nabierać do mnie ufności zaczęła mnie wprost nie lubić. To jest w zasadzie tylko jej problem - cała reszta rodziny nie tylko mnie akceptuje ale i lubi. Tylko teściowa za każdym razem jak mnie tylko widzi to rzuca docinki w moja stronę o ile się w ogóle odezwie. Teściowa mnie nie szanuje, obgaduje, poniża i myślę że mnie wykończy. Moj mąż mówi ze zawsze tak miała, że poprzednie jego dziewczyny też odrzucała ale zrobiło się to uciążliwe, mam z nią za dużo kontaktu żeby to mnie nie bolało (czasem opiekuje się dziećmi itd). Co mogę z tym zrobić? Jak nauczyć się z tym żyć? Podejrzewam że ma narcystyczną osobowość, a czekają mnie jeszcze długie lata kontaktu z nią (już minęło 5).

Możemy zasugerować kilka ogólnych wskazówek, które mogą pomóc Ci radzić sobie z trudną sytuacją z teściową: 1. Porozmawiaj z mężem: Upewnij się, że Twój mąż zdaje sobie sprawę z Twoich uczuć i tego, jak trudna jest dla Ciebie sytuacja z teściową. Poproś go o wsparcie i wspólnie zastanówcie się nad możliwymi rozwiązaniami. 2. Ustal granice: Postaraj się ustalić granice z teściową. Wyjaśnij jej, jakie zachowania uważasz za nieakceptowalne i jakie konsekwencje będą miały dla relacji z nią. Oczywiście, warto to robić z szacunkiem i w sposób dyplomatyczny. 3. Ogranicz kontakt: Jeśli to możliwe, ogranicz kontakt z teściową do niezbędnego minimum. Może to pomóc w zmniejszeniu napięcia i uczucia frustracji. 4. Znajdź wsparcie: Porozmawiaj z przyjaciółmi, rodziną lub terapeutą o swoich uczuciach i doświadczeniach związanych z teściową. Wsparcie emocjonalne i praktyczne może pomóc w radzeniu sobie z trudnościami. 5. Rozważ terapię: Jeśli sytuacja z teściową ciągle wpływa na Twoje samopoczucie, rozważ skorzystanie z pomocy terapeuty. Terapia może pomóc w zrozumieniu i radzeniu sobie z emocjami związanymi z trudną sytuacją. 6. Skup się na pozytywach: Postaraj się skupić na pozytywnych aspektach swojego życia i relacji z innymi członkami rodziny. Nie pozwól, aby problemy z teściową zdominowały Twoje myśli i uczucia. 7. Pracuj nad swoim poczuciem własnej wartości: Pracuj nad wzmacnianiem swojego poczucia własnej wartości i pewności siebie. Im silniejsza będzie Twoja wiara w siebie, tym łatwiej będzie Ci radzić sobie z negatywnymi opiniami i zachowaniami innych osób. Pamiętaj, że każda sytuacja jest inna, dlatego warto dostosować te wskazówki do swojego przypadku.

Zespół MindMatch 2023-04-02

Zobacz pozostałe odpowiedzi | Zadaj Twoje pytanie

Objawy narcyzmu mogą się różnić w zależności od indywidualnej osoby i mogą być również wywołane innymi czynnikami, takimi jak stres lub choroby psychiczne. Jeśli objawy narcyzmu są nasilone lub utrudniają codzienne funkcjonowanie, należy skonsultować się z lekarzem lub terapeutą. 

Przyczyny osobowości narcystycznej

Przyczyny narcystycznego zaburzenia osobowości mogą obejmować zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Do potencjalnych przyczyn narcyzmu zaliczają się m.in.:

• Czynniki genetyczne: narcystyczne zaburzenie osobowości może być dziedziczne i być wywołane przez geny.
• Trauma w dzieciństwie: osoby, które doświadczyły przemocy, nadużyć lub braku emocjonalnego wsparcia w dzieciństwie, mogą być bardziej narażone na rozwinięcie narcystycznego zaburzenia osobowości.
• Zachowania rodziców: osoby, których rodzice byli przesadnie hołubieni lub wymagający, mogą być bardziej narażone na rozwinięcie narcystycznego zaburzenia osobowości.
• Kultura: pewne kultury lub subkultury mogą promować zachowania i postawy, które sprzyjają rozwojowi narcyzmu.

Narcyzm - diagnoza

Aby rozpoznać narcystyczne zaburzenie osobowości, lekarz lub terapeuta będzie się posługiwać kryteriami diagnostycznymi opisanymi w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10). Według ICD-10, aby rozpoznać narcystyczne zaburzenie osobowości, osoba musi spełniać co najmniej 5 z poniższych kryteriów:

Przesadne przekonanie o swojej wyjątkowości i wielkości, np. twierdzenie, że jest wybitnym artystą lub naukowcem, chociaż nie ma na to dowodów.

• Potrzeba stale pochwał i uwagi od innych.
• Brak empatii dla potrzeb i uczuć innych.
• Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu bliskich związków.
• Wrażliwość na krytykę.
• Tendencja do wykorzystywania innych dla własnych korzyści.
• Potrzeba kontrolowania innych.
• Brak skruchy lub wyrzutów sumienia.

Narcystyczne zaburzenie osobowości jest poważnym zaburzeniem i może prowadzić do trudności w funkcjonowaniu społecznym i zawodowym.

Oprócz korzystania z kryteriów diagnostycznych opisanych w ICD-10, lekarz stosuje różne metody, aby rozpoznać narcystyczne zaburzenie osobowości. Obejmują one:

1. Wywiad: lekarz zadaje pytania dotyczące historii medycznej i emocjonalnej pacjenta, aby lepiej zrozumieć objawy i doświadczenia pacjenta.
2. Testy psychologiczne: lekarz może zlecić pacjentowi przeprowadzenie testów psychologicznych, takich jak Inwentarz Osobowości Narcystycznej (NPI), aby pomóc w rozpoznaniu narcyzmu.
3. Obserwacja: lekarz może również obserwować pacjenta podczas wizyty, aby zauważyć jakiekolwiek zachowania lub mowę ciała, które mogą świadczyć o narcyzmie.

Narcyzm, a relacje społeczne

Osoby o silnym narcyzmie są skupione na sobie i swoich potrzebach, a ich relacje z innymi ludźmi są często trudne, ponieważ brak im empatii i zdolności do uwzględnienia potrzeb innych. W relacjach społecznych narcyzm może prowadzić do konfliktów i trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu zdrowych i satysfakcjonujących relacji z innymi.

Narcyzm może być szczególnie szkodliwy w związkach, ponieważ osoba o silnym narcyzmie będzie skupiona na sobie i swoich potrzebach, a nie na potrzebach swojego partnera. Może to prowadzić do braku empatii i niezdolności do emocjonalnego wsparcia dla partnera oraz braku zaangażowania w relację. Narcyzm może również prowadzić do braku szacunku dla potrzeb i uczuć partnera oraz do konfliktów w związku. Jeśli narcyzm jest szczególnie silny, może prowadzić do zranień emocjonalnych i niezdrowych zachowań ze strony osoby o narcystycznych cechach. Ważne jest, aby osoby w związku były w stanie wzajemnie się wspierać i szanować oraz aby były otwarte na komunikację i uwzględnianie potrzeb swojego partnera.

Narcyz szukając poparcia swojej wartości od wielu osób, często wchodzi w relacje z wieloma osobami nawet jednocześnie.

Osoba narcystyczna w rodzinie może być trudna do współpracy i często sprawia, że inne osoby czują się niepewnie i niedocenione. Może być skupiona na sobie i swoich potrzebach, a nie na potrzebach innych członków rodziny, co może prowadzić do konfliktów i braku zrozumienia. Może również unikać odpowiedzialności i być niezdolna do uwzględnienia potrzeb innych lub do ich wsparcia emocjonalnego. 

W takich sytuacjach ważne jest, aby inni członkowie rodziny ustalili granice i komunikowali swoje potrzeby i uczucia oraz aby szukali pomocy, jeśli potrzebują wsparcia lub rady, jak radzić sobie z osobą narcystyczną w rodzinie.

Kiedy udać się do psychologa?

Pamiętaj, że udając się do psychologa, nie musisz mieć "poważnego" problemu - wizyta u specjalisty może być również okazją do rozwoju osobistego i lepszego zrozumienia siebie. Niektórzy ludzie decydują się na terapię, aby nauczyć się lepszych sposobów radzenia sobie z emocjami, lepszej komunikacji z innymi lub po prostu lepszego radzenia sobie ze stresem codzienności. Nie ma "odpowiedniego" wieku ani powodu, aby udać się do psychologa - ważne, aby zrobić to, gdy poczujesz, że potrzebujesz wsparcia lub chcesz poprawić swoje samopoczucie.

Leczenie narcyzmu

Leczenie narcyzmu może obejmować terapię indywidualną lub grupową oraz leki. Terapia poznawczo-behawioralna jest często stosowana w leczeniu narcyzmu i polega na pracy nad przekonaniami i zachowaniami, które prowadzą do problemów. 

Leki

Narcyzm jest zaburzeniem osobowości, a leki nie są głównym sposobem leczenia tego zaburzenia. Leki mogą być jednak stosowane w leczeniu narcyzmu, jeśli pacjent cierpi również na inne zaburzenia psychiczne, takie jak depresja lub zaburzenia lękowe, które są często towarzyszące narcyzmowi. W takich przypadkach leki przeciwdepresyjne lub leki przeciwlękowe mogą pomóc złagodzić objawy i poprawić funkcjonowanie pacjenta.

Terapia

Terapia jest ważnym elementem leczenia narcyzmu i może pomóc pacjentowi zrozumieć swoje myśli, emocje i zachowania oraz nauczyć się nowych sposobów radzenia sobie z emocjami i relacjami z innymi ludźmi. Najczęściej stosowane rodzaje terapii w leczeniu narcyzmu to terapia behawioralna i terapia poznawcza.

Terapia behawioralna pomaga pacjentowi nauczyć się nowych sposobów radzenia sobie z emocjami i poprawy umiejętności społecznych. Terapia ta może również obejmować ekspozycję, w której pacjent stopniowo naraża się na sytuacje, które wywołują trudne emocje, aby nauczyć się radzić sobie z nimi i lepiej radzić sobie w relacjach z innymi ludźmi.

Terapia poznawcza pomaga pacjentowi zrozumieć i zmienić negatywne myśli i przekonania, które mogą prowadzić do zachowań narcystycznych. Terapia ta może również obejmować trening umiejętności radzenia sobie z emocjami i naukę

W przypadku ciężkiego narcyzmu lub jeśli objawy utrudniają codzienne funkcjonowanie, może być wymagana hospitalizacja. Hospitalizacja może być konieczna, jeśli osoba z narcyzmem jest w niebezpieczeństwie samookaleczenia lub samobójstwa lub jeśli jej zachowanie stwarza zagrożenie dla innych.

Leczenie narcyzmu jest skomplikowane i może wymagać wielu sesji terapeutycznych. Ważne, aby osoba z narcyzmem była gotowa do pracy nad swoimi przekonaniami i zachowaniami i była zdeterminowana, aby uzyskać lepsze zrozumienie siebie i poprawić swoje relacje z innymi.

Psychoterapia od MindMatch

Wykazano, że lepsza relacja z terapeutą i obopólne zrozumienie istotnie poprawia jakość terapii. MindMatch umożliwia znalezienie terapeuty, z których będzie Ci się świetnie rozmawiało. W pierwszej kolejności zaprosimy Cię do rozwiązania testu diagnostycznego, gdzie wyróżnimy prawdopodobne zaburzenia, które Cię męczą. Następnie, spośród wszystkich psychologów wyróżnimy tych, którzy najlepiej sprawdzili się w leczeniu podobnych do Ciebie osób. Na koniec, sam dokonasz wyboru - na podstawie krótkich filmików wrzucanych przez terapeutów, ocenisz z którym terapeutą będzie Ci się najlepiej rozmawiało!

FAQ - często zadawane pytania

Jakie są główne objawy narcystycznego zaburzenia osobowości?

Objawy NPD mogą obejmować nadmierne poczucie własnej ważności, wyolbrzymianie osiągnięć i zdolności, potrzebę stale otrzymywać uznanie i podziw, brak empatii wobec innych, wykorzystywanie innych osób w celu osiągnięcia własnych celów, nietolerancję krytyki i nadwrażliwość na porażki.

Jakie są przyczyny narcystycznego zaburzenia osobowości?

Przyczyny NPD są skomplikowane i obejmują zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Wpływ na rozwój narcystycznego zaburzenia osobowości może mieć wychowanie, w którym osoba była nadmiernie pochwalana lub krytykowana, a także traumatyczne doświadczenia w przeszłości.

Czy narcystyczne zaburzenie osobowości jest uleczalne?

Narcystyczne zaburzenie jest trudne do leczenia, ponieważ osoby z tym zaburzeniem zazwyczaj trudno akceptują swoje problemy i nieczęsto szukają pomocy terapeutycznej. Terapia psychodynamiczna, terapia poznawczo-behawioralna lub terapia grupowa mogą być pomocne w leczeniu NPD, ale postępy są często ograniczone.

Czy osoby narcystyczne mogą zmienić swoje zachowanie?

Choć trudno jest zmienić osobowość, osoby z narcyzmem mogą skorzystać z terapii, aby lepiej rozumieć swoje zachowanie i nauczyć się bardziej konstruktywnych sposobów komunikacji i interakcji z innymi ludźmi. Proces ten może być długi i wymagać zaangażowania.