Czy psychoterapia może zaszkodzić? Jak się przed tym ustrzec?

Jak przebiega psychoterapia?

Terminem ‘psychoterapia’ określa się różne metody leczenia zaburzeń zdrowia psychicznego. Są to regularne spotkania ze specjalistą – psychoterapeutą – które najczęściej przebiegają na rozmowach, znajdowaniu motywacji do zmian i poznawaniu technik pokonywania kolejnych trudności. Od stopnia nasilenia dolegliwości zależy czas trwania psychoterapii – może to być od kilku miesięcy do nawet kilku lat.

Psychoterapia: kto powinien się udać i kiedy?

Wskazaniami do podjęcia psychoterapii są między innymi:

• utrzymujący się obniżony nastrój,
• bezsenność,
•  trwanie w poczuciu bezsensu i braku perspektyw zmiany,
• poczucie odrzucenia,
• napady złości,
• nadużywanie leków, narkotyków czy alkoholu,
•  pogłębiające się zachowania nałogowe,
• które wpływają negatywnie na życie osobiste i kontakty społeczne.

Podjęcie psychoterapii to pierwszy krok do zmiany. Odpowiedni specjalista starannie dobierze metody leczenia obierając najlepszy możliwy cel, ku któremu będą zmierzać sesje. Aby psychoterapia przyniosła efekty, potrzebne jest zaangażowanie nie tylko terapeuty, ale i pacjenta. Kiedy terapia nie ma sensu? Przede wszystkim wówczas, gdy pacjent zaniedbuje regularne spotkania, nie pracuje nad zmianami i nie współpracuje ze swoim psychoterapeutą.

Czy psychoterapia może zaszkodzić?

Wśród zainteresowanych podjęciem psychoterapii mogą budzić się wątpliwości dotyczące szkodliwości takich sesji. Czy terapia może pogorszyć stan i zaszkodzić? A jeśli tak, to kiedy zrezygnować z psychoterapii?

O szkodliwej psychoterapii mówi się, gdy jest ona prowadzona przez niewykwalifikowanego terapeutę. Warto zaznaczyć, że psychoterapeuta jest absolwentem studiów wyższych o specjalności medycznej lub psychologicznej oraz studiów podyplomowych, a także posiadaczem certyfikatu. Jedną z kluczowych kwestii, przez jaką przechodzi przyszły specjalista podczas swojego szkolenia, jest własna psychoterapia, która przyczynia się do trafnego rozpoznawania swoich emocji i myśli. Wskutek tego psychoterapeuta w swojej pracy precyzyjniej identyfikuje odczucia pacjentów.

To, czego nie powinien robić psychoterapeuta, to przede wszystkim prowadzić psychoterapii bez odpowiednich szkoleń i kompetencji, a także bez doświadczenia. Brak odpowiednich umiejętności skutkuje złą diagnozą pacjenta i nietrafionym dobraniem metod leczenia, a to nie tylko może nie poprawić stanu pacjenta, ale wręcz go pogorszyć.

Jak ustrzec się przed szkodliwą psychoterapią? Znaleźć wykwalifikowanego specjalisty z odpowiednimi kompetencjami.

Czy terapia może pogorszyć stan, jeśli wybierze się zły rodzaj terapii?

Ponieważ dostępni są psychoterapeuci pomagający ściśle dzieciom, młodzieży, rodzinom czy parom, warto wybrać specjalistę dostosowanego do potrzeb, aby zwiększyć efektywność pracy. Natomiast zastanawiający się nad wyborem terapii indywidualnej bądź grupowej powinni wziąć pod uwagę własne odczucia i potrzeby. Dobry psychoterapeuta zadba, aby jego pacjent czuł się swobodnie w czasie wizyt, a jeśli poczucie komfortu nie pojawi się, może zaproponować zmianę formy sesji (np. z grupowej na indywidualną). Wszystko po to, aby psychoterapia przyniosła jak najlepsze skutki.

Czy terapia może pogorszyć stan psychiczny?

Psychoterapia jest w dużej mierze nastawiona na poszerzanie świadomości siebie, poznawanie emocji i zmierzanie się z trudnościami. W wielu przypadkach pacjenci – wchodząc głębiej w świadomość siebie – doświadczają kryzysów w formie poczucia lęku, niepokoju czy obniżenia nastroju. Ten etap psychoterapii jest czymś normalnym, choć niekoniecznie przyjemnym. Dzieje się tak wskutek skonfrontowania się z treściami, uczuciami czy problemami, które do tej pory były wypierane lub sprawiały szczególną trudność. Pokonanie ich jest kluczowym krokiem do zmian na lepsze.

Czego nie powinien robić psychoterapeuta już przy pierwszych konsultacjach? Przede wszystkim zatajać, że to, co się zmienia po terapii i w jej trakcie, zawsze jest miłe i pozytywne. Zmierzenie się z trudnościami nie jest łatwe, ale konieczne. Co więcej, kryzysy nie powinny wzbudzać w pacjencie przekonań, że wtedy jest czas, kiedy zrezygnować z psychoterapii powinien. Psychoterapeuta jest osobą, która szczególnie w takich momentach służy wsparciem, pomagając przejść przez owe trudności i je przetrwać.

Co się zmienia po terapii?

Nie da się jednoznacznie wskazać, ilu spotkań potrzebuje dana osoba, aby zauważyć zmiany na lepsze w swoim życiu. Jest to kwestia indywidualna, zależna od trudności, z jakimi się zmaga. Jednak to, co się zmienia po terapii już po kilku wizytach, to osłabienie uczucia osamotnienia, co tym samym wzmacnia poczucie bezpieczeństwa.

Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że pacjent, wychodząc ze starych nawyków, może różnie reagować w społeczeństwie, zanim dostosuje się do nowych zmian. Dotyczy to szczególnie pacjentów z problemami hazardowymi lub nadużyciami substancji psychoaktywnych, ale również tych, którzy mają trudność z przełamaniem barier w społeczeństwie i nawiązaniem kontaktów międzyludzkich. Zastanawiając się, czy osłabienie kondycji psychicznej jest odpowiedzią na pytanie: kiedy terapia nie ma sensu? warto pamiętać, że jest to zazwyczaj chwilowy kryzys i nie należy przerywać wtedy terapii.

Ważne: Czy psychoterapia może zaszkodzić, jeśli nie widzi się efektów po pierwszych spotkaniach? Skutki psychoterapii są widoczne dopiero po jakimś czasie: po kilku miesiącach, a nawet latach. Często jest to długi proces, dlatego nie warto uważać terapii za szkodliwą z powodu braku widoczności rezultatów po 1-2 spotkaniach.

Kiedy zrezygnować z psychoterapii?

Decyzja o zakończeniu psychoterapii powinna zostać podjęta wspólnie z terapeutą. Obiektywnie osądzi on, czy pozostawienie pacjenta z wytycznymi w postaci technik radzenia sobie z ewentualnymi trudnościami i nawrotami ma swój odpowiedni czas. Psychoterapia nie kończy się na jednym spotkaniu – jest to zazwyczaj kilka ostatnich wizyt podsumowujących.

Gdzie znaleźć wykwalifikowanych psychoterapeutów?

Aby mieć pewność co do odpowiednich kwalifikacji psychoterapeuty, warto skorzystać ze sprawdzonych źródeł w Internecie. W bazie specjalistów MindMatch znajdziesz psychoterapeutę w Twojej okolicy lub prowadzącego terapię online. Bez względu na wybraną formę możesz liczyć na profesjonalizm, doświadczenie i odpowiednie kompetencje.

FAQ - często zadawane pytania

Czego nie powinien robić psychoterapeuta?

Psychoterapeuta nie powinien przede wszystkim oceniać pacjenta w żaden sposób, wchodzić z nim w poza-profesjonalną relację, opowiadać o jego problemach publicznie, obiecywać gruszek na wierzbie, opowiadać za dużo o sobie i nie słuchać, przymuszać do czegokolwiek pacjenta, spóźniać się na sesje lub je często odwoływać, oszukiwać co do swoich kwalifikacji, odbierać telefony podczas spotkania oraz NIE korzystać z superwizji. Nie jest to pełna lista.

Kiedy psychoterapia jest nieskuteczna?

Przede wszystkim psychoterapia jest nieskuteczna wtedy kiedy psychoterapeuta i pacjent nie są zgodni co do celów terapii, częstości spotkań itd. Poza tym psychoterapia odbywająca się raz w miesiącu też jest nieskuteczna.

Kiedy zrezygnować z psychoterapii?

Najlepiej zrezygnować z psychoterapii kiedy zarówno psychoterapeuta jak i pacjent zgodzą się co do osiągniętych celów i przygotują się do zakończenia. Również, jeśli pacjent nie jest zadowolony z postępów, najlepiej jest uprzedzić psychoterapeutę o planach zakończenia psychoterapii, aby psychoterapeuta mógł zamknąć omawiane problemy.