Cały czas jestem zmęczony. Jak poradzić sobie z chronicznym zmęczeniem?
Chroniczne zmęczenie - czego może być objawem i jak je leczyć?
2023-01-14 (ostatnia aktualizacja: 2023-11-06)
Chroniczne zmęczenie jest długotrwałym i intensywnym uczuciem, które może mieć bardzo poważne konsekwencje dla naszego zdrowia i samopoczucia. Zespół chronicznego zmęczenia potrafi wyczerpać nasze ciało i umysł, pozbawiając nas siły i zdrowia. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu zjawisku - przyczynom, objawom i skutkom chronicznego zmęczenia, a także sposobom radzenia sobie z nim na co dzień.
Chroniczne zmęczenie jest długotrwałym i intensywnym zmęczeniem, które nie jest uzasadnione normalnym wysiłkiem fizycznym lub psychicznym. Może być spowodowane różnymi przyczynami, takimi jak choroby somatyczne, takie jak przewlekłe zapalenie, choroby psychiczne, takie jak depresja lub stres pourazowy, a także niektóre leki. Chroniczne zmęczenie może prowadzić do problemów z pamięcią i koncentracją, trudności w wykonywaniu codziennych czynności oraz osłabieniem odporności.
Poza zwykłym, długotrwałym zmęczeniem wyróżnia się też syndrom chronicznego zmęczenia - chorobę, która charakteryzuje się długotrwałym i bardzo ciężkim zmęczeniem, które sprawia że zwykłe zakupy są jak maraton.
Jakie są przyczyny chronicznego zmęczenia?
Przyczyny chronicznego zmęczenia na ogół leżą w chorobach fizycznych i psychicznych:
Choroby somatyczne: Choroby takie jak przewlekłe zapalenie, niedoczynność tarczycy, cukrzyca lub anemia mogą powodować chroniczne zmęczenie.
Choroby psychiczne: Depresja, ADHD i stres pourazowy oraz wiele innych zaburzeń psychicznych mogą być przyczyną chronicznego zmęczenia.
Leki: Niektóre leki, takie jak leki przeciwdepresyjne, leki na nadciśnienie lub leki przeciwbólowe, mogą powodować chroniczne zmęczenie jako skutek uboczny.
Stres: Długotrwały stres, zarówno fizyczny, jak i emocjonalny, może wywołać chroniczne zmęczenie.
Nieprawidłowe nawyki żywieniowe: Niedobór składników odżywczych, np. witamin, minerałów czy białka, lub nieprawidłowa dieta, np. zbyt dużo cukru, mogą prowadzić do chronicznego zmęczenia.
Problemy z układem oddechowym: choroby układu oddechowego takie jak astma czy nieprawidłowości w oddychaniu, mogą prowadzić do chronicznego zmęczenia.
Problemy z układem krążenia: Choroby układu krążenia takie jak nadciśnienie tętnicze czy choroba wieńcowa, mogą prowadzić do chronicznego zmęczenia.
Chroniczne zmęczenie, a choroby psychiczne
Choroby psychiczne wpływają na motywację do działania, poziom wydzielanej adrenaliny i wiele innych czynników, które męczą organizm. Zatem również mogą stać za utratą sił.
Depresja
Zespół chronicznego zmęczenia jest głównie zaburzeniem fizycznym, podczas gdy depresja jest zaburzeniem zdrowia psychicznego. Może być pewnego rodzaju przenikanie między tymi dwoma.
Objawy depresji mogą obejmować:
ciągłe uczucie smutku, lęku lub pustki
uczucie beznadziei, beznadziejności lub braku wartości
brak zainteresowania hobby, które kiedyś się lubiło
jedzenie zbyt dużo lub zbyt mało
trudności w koncentracji i podejmowaniu decyzji
W syndromie chronicznego zmęczenia mogą występować objawy fizyczne związane z depresją. Ludzie mogą mieć częste:
Znajdź najlepszego terapeutę chronicznego zmęczenia!
Rozwiąż test diagnostyczny, a my wskażemy Ci najwłaściwszego terapeutę dla Ciebie.
Rozwiąż test diagnostyczny i dowiedz się jakie mogą być przyczyny Twojego zmęczenia!
Dopasujemy Ci terapeutę, z którego były najbardziej zadowolone osoby podobne do Ciebie!
Wybierzesz psychologa, którego styl rozmowy najbardziej Ci odpowiada!
Właściwy psycholog lepiej pomoże Ci poradzić sobie ze zmęczeniem!
Mogą również mieć trudności z zaśnięciem lub przesypianiem nocy, co może prowadzić do zmęczenia. Osoby z zespołem chronicznego zmęczenia często mają objawy fizyczne, które nie występują w depresji. Są to:
bóle stawów
bóle mięśni
bóle gardła
Depresja i zespół chronicznego zmęczenia również różnie wpływają na codzienne działania ludzi. Osoby z depresją często poza zmęczeniem nie są zainteresowane wykonywaniem jakiejkolwiek czynności, niezależnie od zadania lub wymaganego wysiłku. Tymczasem osoby z zespołem chronicznego zmęczenia zwykle chcą się angażować, ale czują się zbyt zmęczone, aby to zrobić.
Chroniczne zmęczenie, a zaburzenia lękowe
Na pewno znasz ten schemat: coś się dzieje, dopada Cię stres, rośnie i rośnie, a jak się kończy - jesteś wyczerpany/a. Życie z lękiem, może być całkowicie wyczerpujące. Lęk marnuje tak wiele energii na martwienie się i strach, ciągle podnosząc hormony stresu - kortyzol i adrenalinę, że prowadzi do zmęczenia fizycznego i psychicznego. Nawet umiarkowany, ale długofalowy stres może doprowadzić do ciągłego zmęczenia.
Jakie są skutki chronicznego zmęczenia?
Skutki chronicznego zmęczenia mogą być różne i obejmować zarówno sferę fizyczną, jak i psychiczną. Oto kilka przykładów:
Problemy z pamięcią i koncentracją: Chroniczne zmęczenie może prowadzić do trudności w skupieniu uwagi i pamiętaniu rzeczy. Istotnie też osłabia koncentrację.
Trudności w wykonywaniu codziennych czynności: Chroniczne zmęczenie może zniechęcać do wykonywania codziennych czynności, takich jak praca lub nauka.
Osłabienie odporności: Chroniczne zmęczenie może skutkować osłabieniem układu odpornościowego, co zwiększa ryzyko zachorowania na infekcje.
Problemy z układem sercowo-naczyniowym: Chroniczne zmęczenie może zwiększać ryzyko chorób serca i naczyń krwionośnych.
Depresja: Chroniczne zmęczenie może prowadzić do depresji, która jest również jednym z głównych czynników chronicznego zmęczenia - zatem koło się zamyka. Depresja prowadzi do chronicznego zmęczenia, a chroniczne zmęczenie jeszcze ją pogarsza.
Problemy z układem nerwowym: Chroniczne zmęczenie może wywoływać problemy z układem nerwowym, takich jak bóle głowy, migreny czy bezsenność.
Jak sobie radzić na co dzień z chronicznym zmęczeniem?
Aby radzić sobie z chronicznym zmęczeniem na co dzień, można:
unikać przepracowania,
dostosowywać tempo życia do swoich możliwości,
unikać sytuacji stresowych,
regularnie uprawiać sport,
zwiększyć ilość snu,
unikać używek takich jak alkohol czy papierosy.
Jak leczyć chroniczne zmęczenie?
Chroniczne zmęczenie może być trudne do zdiagnozowania i leczenia, ponieważ jego przyczyny nie są jeszcze zrozumiane. Leczenie może obejmować terapię farmakologiczną, terapię behawioralną i/lub modyfikację stylu życia, takie jak zwiększenie aktywności fizycznej, dostosowanie diety i zwiększenie ilości snu.
Terapia: psychoterapia, takie jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT), może pomóc pacjentom radzić sobie z negatywnymi myślami i niepokojem, które mogą przyczyniać się do chronicznego zmęczenia.
Farmakoterapia: leki przeciwdepresyjne, takie jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) mogą pomóc w zmniejszeniu objawów depresji i lęku, które mogą przyczyniać się do chronicznego zmęczenia.
Zmiana stylu życia: Zmiana diety, zwiększenie aktywności fizycznej, zwiększenie ilości snu oraz redukcja stresu mogą pomóc w poprawie samopoczucia i zwiększeniu energii u osób cierpiących na chroniczne zmęczenie.
Jest ważne, aby pamiętać, że każdy przypadek chronicznego zmęczenia jest inny i może wymagać indywidualnego podejścia do leczenia. Warto skonsultować się z lekarzem lub specjalistą, który może pomóc w postawieniu diagnozy i opracowaniu planu leczenia.
FAQ - często zadawane pytania
Jak diagnozuje się przewlekłe zmęczenie?
Diagnoza przewlekłego zmęczenia może być skomplikowana, ponieważ nie ma jednego testu lub badania, które potwierdziłoby to zaburzenie. Lekarze zazwyczaj wykluczają inne możliwe przyczyny zmęczenia, takie jak problemy zdrowotne lub inne schorzenia, zanim postawią diagnozę zespołu przewlekłego zmęczenia (CFS/ME). Często diagnoza opiera się na objawach i historii choroby.
Jak leczy się przewlekłe zmęczenie?
Leczenie przewlekłego zmęczenia jest zazwyczaj wieloskładnikowe i zależy od przyczyny oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. Może obejmować:
Terapie behawioralne, takie jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która pomaga pacjentom radzić sobie z objawami i zmniejszać wpływ zmęczenia na życie, Fizjoterapię w celu poprawy wydolności fizycznej, Leczenie farmakologiczne w celu zarządzania objawami, takie jak ból lub bezsenność, Wspomaganie zdrowego stylu życia, takie jak zdrowa dieta i regularna aktywność fizyczna.
Jak odróżnić przewlekłe zmęczenie od depresji?
Przyczyny: Przewlekłe zmęczenie często ma swoje źródło w fizycznych problemach, takich jak infekcje lub choroby, podczas gdy depresja jest zaburzeniem nastroju związanym z czynnikami emocjonalnymi i psychologicznymi.
Emocjonalny kontekst: Osoby z depresją często odczuwają smutek, apatię i uczucie beznadziejności, podczas gdy osoby z przewlekłym zmęczeniem mogą nadal odczuwać przyjemność z rzeczy, ale cierpią na uporczywe zmęczenie.
Czy artykuł był dla Ciebie pomocny?Twoja opinia pomoże nam ulepszyć nasze treści
Co moglibyśmy poprawić? (opcjonalnie)
Piotr Kowalczyk
Psycholog
Doświadczenie w psychologii zdobywałem w Niemczech (5 lat) i w Polsce (22 lata). Chcę dobrze poznać pacjenta - skupiamy się na tym aby dotrzeć do jego problemów w sposób, który nie wyrządzi mu/jej szkody.