Czy agresję się leczy? Przyczyny i sposoby, jak sobie radzić

Czym jest agresja?

Z języka łacińskiego słowo ‘agresja’ oznacza napaść lub atak. Dziś pod tym pojęciem kryją się różne podejmowane przez człowieka działania, które krzywdzą drugą osobę. 

Skąd się bierze agresja?

Czasem agresja jest uznawana za wrodzony popęd, który musi zostać co jakiś czas rozładowany wskutek kumulacji różnych trudnych wydarzeń w życiu. Zgodnie z tą teorią, przyczyny agresji leżą w genach albo w poziomie niektórych hormonów. Zachowania agresywne mogą być również skutkiem doświadczeń z przeszłości, takich jak trudne dzieciństwo, przebyte choroby czy odniesione urazy. Agresja może być także efektem uzależnień.

Innym spojrzeniem na powstawanie agresji jest tzw. teoria frustracji. Według niej atak agresji to odpowiedź na nieprzyjemne doświadczenia: lęk, ból, nuda.

Istnieje również teoria, według której agresja jest nieodłączną częścią natury ludzkiej. Jak twierdził Zygmunt Freud, każdy człowiek ma instynkt agresji tłumiony przez kulturę i cywilizację. Ostatecznie jednak nie da się go przezwyciężyć.

Prawdą jest, że ataki agresji mogą zdarzyć się każdemu. Najczęściej jest to skutek przemęczenia, zdenerwowania czy stresującej sytuacji. Kiedy agresja jest skutkiem problemów psychicznych i wymaga konsultacji ze specjalistą? Czy agresję się leczy? Odpowiedzią na to pytanie są przyczyny działań o charakterze agresywnym. Z niektórymi można poradzić sobie samodzielnie; w innych wypadkach konieczna jest pomoc wykwalifikowanego specjalisty.

Czy agresja jest chorobą psychiczną?

U zdrowego człowieka sporadyczne i łagodne zachowania agresywne są reakcją na różne czynniki w środowisku. O zaawansowanej agresji mówi się, że nie tyle jest chorobą ludzkiej psychiki, ile może być skutkiem zaburzeń psychicznych bądź składową jakiejś choroby, np. schizofrenii.

Rodzaje agresji

Ze względu na przyczyny agresji i jej konkretne zachowania można wyróżnić kilka rodzajów agresji:

• wrodzona: wrodzone skłonności agresywne, choć konkretne objawy zależą od czynników środowiskowych;
• nabyta: człowiek uczy się zachowań agresywnych wskutek przebywania w takim środowisku i naśladowania działań o charakterze agresywnym;
• słowna (werbalna): wyrządzanie komuś krzywdy słowem, np. poprzez wyzwiska, wulgaryzmy;
• fizyczna: znęcanie się w sposób fizyczny, tj. bicie innych, niszczenie przedmiotów, wyrządzanie krzywdy zwierzętom;
• psychiczna: jej celem jest zadanie uszczerbków emocjonalnych, np. zastraszanie, poniżanie;
• autoagresja: to agresja wymierzona w samego siebie.

Trafne zidentyfikowanie agresji pomaga w wyborze odpowiedniej metody uwolnienia się z napadów.

Jak przejawia się agresja u dorosłych?

Zachowania agresywne mogą się różnić w zależności od wieku, a nawet płci. Często postrzega się, że to mężczyźni borykają się z problemem agresji przyjmującej postać znęcania się fizycznego. Co więcej, prócz fizycznej, mężczyźni nie rzadko stosują także agresję werbalną poprzez wyzwiska czy pogróżki. Z kolei wśród kobiet obserwuje się wyższy poziom agresji werbalnej, a także pośredniej. Kobiety częściej przejawiają zachowania takie, jak poniżanie, wyśmiewanie innych i wykluczanie ich z grup społecznych, plotkowanie oraz manipulacja emocjonalna. Cel, jaki towarzyszy zachowaniom agresywnym u dorosłych, to chęć wyrządzenia komuś krzywdy, choć powodem może być też kumulacja emocji i potrzeba wyzbycia się ich.

Agresja u dzieci

Przyczyny występowania agresji u dzieci różnią się od powodów agresywnych zachowań u dorosłych. Najczęściej chcą one zwrócić na siebie uwagę rodziców, nauczycieli, rówieśników. Zachowania agresywne u dzieci mogą być efektem zmian, z którymi najmłodsi sobie nie radzą, zbyt wysokich wymagań w szkole czy rodzinie albo traumatycznych wydarzeń. Do agresji u dzieci może dochodzić także, gdy czują się zagrożone i nie otrzymują ciepła i bezpieczeństwa w rodzinie. Czasem agresja jest efektem frustracji i przeżywanych emocji, jednak szczególną uwagę powinny zwrócić takie zachowania, jak:

• niszczenie przedmiotów,
• kradzieże,
• wdawanie się w bójki,
• wulgaryzmy, groźby i wyzwiska pod adresem innych,
• ucieczki z domu/ze szkoły

Trzeba też dodać, że dzieci są świetnymi obserwatorami i wiele zachowań, których są świadkami w domu, mogą przenosić do innych środowisk, jak szkoła. Wśród tych zachowań znajdują się także działania o charakterze agresywnym.

Jak radzić sobie z agresją?

Jak już wspomniano, nierzadko zachowania agresywne wynikają z nagromadzenia emocji, przepracowania, przemęczenia i przeżywania sytuacji stresowych. Jak kontrolować napady agresji będące skutkiem takich doświadczeń? Dobrym sposobem jest rozładowanie napięcia emocjonalnego, wykorzystując wybrane metody przedstawione poniżej.

Sposoby, jak radzić sobie z agresją:

• Aktywność fizyczna (np. ćwiczenia wytrzymałościowe, boks)
• Ćwiczenia oddechowe (w celu uspokojenia i przywrócenia wewnętrznej harmonii)
• Techniki relaksacyjne (służące obniżeniu poziomu stresu)
• Głośne słuchanie muzyki i/lub śpiewanie (pozwala przetworzyć nagromadzone emocje)
• Wykrzyczenie swoich emocji (w odpowiednim miejscu, np. w lesie, na łące)

To przykłady na to, jak poradzić sobie z natłokiem emocji i uniknąć zachowań agresywnych krzywdzących innych.

Jak uspokoić agresywną osobę?

Bez wątpienia nie można zgadzać się na zachowanie agresywne wobec siebie. Będąc świadkiem lub ofiarą takich działań, trzeba podjąć odpowiednie kroki.

Po pierwsze, należy zachować spokój. Celem osoby przejawiającej agresywne zachowania jest uderzenie w słabości drugiego człowieka i wyprowadzenie go z równowagi. Mimo, być może, rosnących emocji i złości, lepiej utrzymać spokój i nie dać poznać po sobie rozchwiania. Przeciwnik, widząc, że nie osiąga swojego celu, zrezygnuje z dalszych działań i manipulacji.

Po drugie, trzeba pamiętać o trzymaniu dystansu. Agresor dąży do jego zmniejszenia, chcąc skonfrontować się bezpośrednio z drugą osobą. Utrzymanie dystansu pozwala na większe poczucie bezpieczeństwa, udaremnienie ataku oraz podyktowanie własnych warunków, jeśli zajdzie taka potrzeba.

W przypadku znalezienia się w poważnej sytuacji, należy przypomnieć agresorowi konsekwencje, jakie może ponieść w związku ze swoim zachowaniem. Czy jest to skuteczny sposób, jak uspokoić agresywną osobę? Niekiedy najprostsze działania okazują się najbardziej efektywne. W żadnym wypadku nie warto poddawać się emocjom, lecz zachować zimną krew, aby powstrzymać atak słowny i nie nasilać go u przeciwnika.

Jak uspokoić agresywną osobę? Asertywnym zachowaniem. Wymaga ono pewności siebie, jasności przekazu i zdecydowanego wypowiedzenia swojej opinii. Wyraźne postawienie granic pokazuje agresorowi, że ma do czynienia z silną, zdecydowaną osobą, która potrafi powściągnąć emocje.

Być może warto porozmawiać z osobą przejawiającą skłonności do agresji i zaoferować jej pomoc: podpowiedzieć, jak kontrolować napady agresji lub zachęcić do odwiedzenia specjalisty.

Czy agresję się leczy?

Samodzielne odrzucenie zachowań agresywnych na rzecz innych metod rozładowania napięcia (jak ćwiczenia sportowe) jest możliwe. Niekiedy potrzebna jest jednak pomoc specjalisty. Leczenie agresji może odbywać się dwojako: farmakologicznie lub pracą z terapeutą. Czasem łączy się te dwie formy. Jednak decyzja o tym, jak leczyć problemy z agresją, należy do specjalisty w tej dziedzinie – psychologa, psychoterapeuty lub psychiatry.

Agresja leczenie farmakologiczne: jakie leki na napady agresji?

Leczenie agresji farmakoterapią odbywa się pod ścisłym nadzorem specjalisty. Najczęściej dobiera on odpowiednie środki na podstawie przyczyn wywołujących zachowania agresywne. Przykładowo, czy da się wyleczyć agresję związaną z padaczką? Tak, gdyż w takim przypadku napady agresji świetnie hamują leki przeciwpadaczkowe, m.in. karbamazepina czy hydantoiny. Jakie leki na napady agresji wywołanej przez emocje? W takiej sytuacji sprawdzają się leki przeciwdrgawkowe. Leczenie agresji u dorosłych po udarach czy wylewach odbywa się za pomocą leków cholinergicznych.

Ponieważ agresja może być jednym z objawów głębszych zaburzeń psychicznych, specjalista indywidualnie dobiera środki, aby farmakoterapia pomogła, a nie zaszkodziła. Dlatego nie należy stosować żadnych leków na własną rękę, tym bardziej przy przyjmowaniu innych oraz przy przewlekłych chorobach.

Czy da się wyleczyć agresję dzięki psychoterapii?

Leczenie agresji u dorosłych czy dzieci poprzez psychoterapię polega na znalezieniu powodów zachowań agresywnych, pracy nad zmianą nieprawidłowych wzorców reagowania oraz zastąpieniu ich adaptacyjnymi strategiami radzenia sobie ze złością i emocjami. Szczególnie w przypadku dzieci i młodzieży efektywne może okazać się podjęcie psychoterapii rodzinnej.

Agresja leczenie farmakologiczne: Specjalista zazwyczaj decyduje o farmakoterapii, jeśli agresji towarzyszą inne problemy psychiczne. Również w jego kwestii jest decyzja, jak leczyć agresję u osoby, która się do niego zgłasza.

Psychoterapeuta, psycholog bądź psychiatra po pierwszych konsultacjach zdecyduje, jak leczyć problemy z agresją u danego pacjenta. Podpowie też, jak radzić sobie z agresją w codziennych sytuacjach, by nie powodować niebezpiecznych sytuacji.

Jak leczyć agresję? Opisz swoje trudności na platformie MindMatch i znajdź specjalistę, który pomoże w uwolnieniu się z uciążliwych zachowań i napadów agresji. 

FAQ - często zadawane pytania

Jak radzic sobie z agresja u siebie?

Istnieje wiele metod radzenia sobie z agresją u siebie. Zacznij od zadbania o odpoczynek i odstaw używki. Unikaj stresu. Zaakceptu swoją złość! To normalna reakcja! Następnie pracuj nad komunikacją - nie chowaj uraz, gniewu czy niezadowolenia, ale mów o nich wprost. Pomocna może być psychoterapia.

Czy można wyleczyć się z agresji?

Jak najbardziej! Można skutecznie wyleczyć agresję. Zazwyczaj proces leczenia rozpoczyna się od odkrycia i zgłębienia przyczyn agresji. Następnie to przyczyny zazwyczaj są leczone - nie sama agresja. Często przy tym rozwijana jest umiejętność komunikacji niezadowolenia .

Co zrobić gdy ma się problemy z agresja?

Leczenie problemów z agresją najczęściej odbywa się w formie długotrwałej psychoterapii, gdzie pacjent i psychoterapeuta pracują zarówno nad przyczynami agresji jak i sposobem przegodzenia agresji.