Kleptomania: Przyczyny, Objawy i Rozwiązania

Definicja kleptomanii 

Kleptomania to zaburzenie psychiczne, charakteryzujące się niekontrolowanym popędem do kradzieży rzeczy, które nie są potrzebne osobie z kleptomanią. Popęd ten jest silny i trudny do opanowania, a kradzieże nie są motywowane przez potrzebę materialną, lecz przez wewnętrzne napięcie emocjonalne. Osoby z kleptomanią często czują się winne lub wstydzą się swoich działań, ale nie są w stanie powstrzymać popędu do kradzieży.

Przyczyny kleptomanii są złożone i mogą obejmować czynniki biologiczne, psychologiczne i społeczne. Niektóre teorie sugerują, że kleptomanię mogą prowadzić zaburzenia chemiczne w mózgu, takie jak niedobór serotoniny, a inne twierdzą, że kleptomanię może wywoływać traumy emocjonalne lub problemy rodzinne.

Kleptomania jest rzadkim zaburzeniem psychicznym i trudno jest określić dokładną częstotliwość jej występowania. Według szacunków, kleptomania dotyka od 0,6% do 1,2% populacji. Kleptomanię częściej diagnozuje się u kobiet. Wiele osób z kleptomanią ma również inne problemy psychiczne, takie jak depresja, anoreksja, lub zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.

Objawy kleptomanii

Objawy kleptomanii obejmują niekontrolowany popęd do kradzieży, niepokój lub napięcie przed kradzieżą, ulgę po kradzieży oraz wstyd lub poczucie winy po kradzieży. Osoby z kleptomanią mogą doświadczać trudności w funkcjonowaniu zarówno w codziennym życiu, jak i w pracy czy szkole.

Kleptomanię może mieć negatywny wpływ na relacje z rodziną i przyjaciółmi, ponieważ osoby z kleptomanią mogą czuć się winne lub wstydzić się swoich działań. Mogą również mieć trudności z nawiązywaniem nowych relacji, ponieważ boją się, że ich kradzieże zostaną odkryte.

Kleptomanię może również mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie w pracy lub szkole. Osoby z kleptomanią mogą mieć trudności z koncentracją, a ich niepokój lub napięcie przed kradzieżą może utrudniać im wykonywanie codziennych obowiązków.

Kleptomania może mieć również negatywny wpływ na zdrowie psychiczne osoby dotkniętej tym zaburzeniem. Osoby z kleptomanią mogą doświadczać depresji, lęku, czy też innych zaburzeń emocjonalnych.

Kryteria diagnostyczne

Aby zdiagnozować kleptomanię, lekarz lub terapeuta może zastosować kryteria diagnostyczne opisane w klasyfikacji zaburzeń psychicznych, takiej jak Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) lub International Classification of Diseases (ICD-11). Kryteria te obejmują:

• Niekontrolowany popęd do kradzieży rzeczy, które nie są potrzebne osobie z kleptomanią.

• Popęd ten jest silny i trudny do opanowania.

• Kradzieże nie są motywowane przez potrzebę materialną, lecz przez wewnętrzne napięcie emocjonalne.

• Osoba z kleptomanią czuje się winna lub wstydzi się swoich działań, ale nie jest w stanie powstrzymać popędu do kradzieży.

• Popęd do kradzieży jest związany z zaburzeniem psychicznym, które wywołuje znaczne cierpienie lub trudności w funkcjonowaniu.

Kryteria te muszą być spełnione przez co najmniej 12 miesięcy. Ważne jest by pamiętać, że kleptomania jest zaburzeniem złożonym i zawsze należy przeprowadzić pełne badanie przed postawieniem diagnozy. Pomocne mogą być również badania laboratoryjne, np. badanie poziomu hormonów tarczycy, czy też badanie EEG.

Przyczyny kleptomanii

Przyczyny kleptomanii są złożone i mogą obejmować różne czynniki biologiczne, psychologiczne i społeczne. 

1. Czynniki biologiczne: niektóre badania sugerują, że kleptomanię może prowadzić zaburzenie chemiczne w mózgu, takie jak niedobór serotoniny, dopaminy lub noradrenaliny.

2. Czynniki psychologiczne: kleptomanię mogą wywoływać różnego rodzaju traumy emocjonalne, takie jak przemoc, molestowanie, czy też traumy związane z dzieciństwem.

3. Czynniki społeczne: osoby z kleptomanią mogą mieć trudności w radzeniu sobie z presją społeczną, czy też trudności w nawiązywaniu relacji z innymi.

4. Czynniki genetyczne: kleptomanię może być dziedziczna.

5. Czynniki neurobiologiczne: pewne badania sugerują, że kleptomanię może być związana z problemami związanymi z przetwarzaniem impulsów czy pamięcią.

Należy pamiętać, że przyczyny kleptomanii mogą być różne i mogą się różnić w zależności od osoby. Dlatego ważne jest przeprowadzenie pełnego badania przed postawieniem diagnozy i rozpoczęciem leczenia.

Diagnoza 

Diagnoza kleptomanii wymaga wywiadu z osobą, która zgłasza problem związany z kradzieżami oraz przeprowadzenia badania psychiatrycznego.

Lekarz lub terapeuta będzie pytał o historię kradzieży, czynniki, które prowadzą do kradzieży, a także o wpływ kradzieży na funkcjonowanie osoby. Mogą również przeprowadzić testy, by wykluczyć inne problemy, takie jak zaburzenia afektywne, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, czy też uzależnienie od substancji.

W celu postawienia diagnozy kleptomanii, lekarz lub terapeuta mogą korzystać z kryteriów diagnostycznych opisanych w klasyfikacji zaburzeń psychicznych, takich jak Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) lub International Classification of Diseases (ICD-11)

Leczenie kleptomanii

Leczenie kleptomanii może obejmować różne metody, w zależności od indywidualnych potrzeb i preferencji osoby. Poniżej przedstawiono kilka powszechnie stosowanych metod leczenia kleptomanii:

1. Terapia behawioralna: terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest jednym z najskuteczniejszych sposobów leczenia kleptomanii. Terapeuta pomaga osobie z kleptomanią zrozumieć i zmienić myśli i zachowania związane z kradzieżami.

2. Terapia interpersonalna: ta metoda leczenia koncentruje się na relacjach międzyludzkich i na tym, jak kradzieże wpływają na relacje osoby z kleptomanią.

3. Leki: leki przeciwdepresyjne, takie jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) mogą pomóc w kontrolowaniu objawów kleptomanii.

4. Grupa wsparcia: grupy wsparcia mogą pomóc osobie z kleptomanią zwiększyć poczucie własnej wartości i zrozumieć, że nie jest sama z problemem.

Psychoterapia od MindMatch

Wykazano, że lepsza relacja z terapeutą i obopólne zrozumienie istotnie poprawia jakość terapii. MindMatch umożliwia znalezienie terapeuty, z których będzie Ci się świetnie rozmawiało. W pierwszej kolejności zaprosimy Cię do rozwiązania testu diagnostycznego, gdzie wyróżnimy prawdopodobne zaburzenia, które Cię męczą Następnie, spośród wszystkich psychologów wyróżnimy tych, którzy najlepiej sprawdzili się w leczeniu podobnych do Ciebie osób. Na koniec, sam dokonasz wyboru - na podstawie krótkich filmików wrzucanych przez terapeutów, ocenisz z którym terapeutą będzie Ci się najlepiej rozmawiało!

Skutki 

Skutki kleptomanii mogą być różne i mogą dotyczyć zarówno sfery emocjonalnej, jak i praktycznej. 

1. Emocjonalne: osoby z kleptomanią mogą doświadczać wstydu, poczucia winy, lęku, a także depresji.

2. Społeczne: kleptomanię mogą mieć negatywny wpływ na relacje z rodziną i przyjaciółmi, ponieważ osoby z kleptomanią mogą czuć się winne lub wstydzić się swoich działań. Mogą również mieć trudności z nawiązywaniem nowych relacji.

3. Prawne: osoby z kleptomanią mogą mieć problemy z prawem, ponieważ ich działania są nielegalne.

4. Finansowe: osoby z kleptomanią mogą mieć trudności finansowe z powodu kosztów związanych z kradzieżami oraz z powodu problemów związanych z pracą.

5. Zdrowotne: kleptomanię może mieć również negatywny wpływ na zdrowie psychiczne osoby dotkniętej tym zaburzeniem.

Podejście prawne do kleptomanii 

Podejście prawne do kleptomanii różni się w zależności od kraju. W niektórych krajach kleptomania jest uważana za chorobę, która może być przyczyną nieodpowiedzialności kryminalnej i w takich przypadkach osoby z kleptomanią mogą być zwolnione z odpowiedzialności karnej lub skazane na leczenie zamiast kary więzienia. W innych krajach, kleptomanię traktuje się jako czyn zabroniony i osoby z kleptomanią są traktowane tak samo jak inne osoby, które popełniły przestępstwo kradzieży.

Jeśli osoba z kleptomanią zostanie skazana za kradzież, skutki prawne mogą obejmować karę więzienia, grzywnę, a także zobowiązanie do naprawienia szkody. W niektórych przypadkach możliwe jest również wydalenie osoby z kraju lub zakaz przebywania w pewnych miejscach.

Warto pamiętać, że kleptomanię traktuje się jako chorobę, dlatego ważne jest aby osoby z tym zaburzeniem miały dostęp do skutecznego leczenia, które pomaga im kontrolować swoje działania i zmniejsza ryzyko popełnienia przestępstwa.

Radzenie sobie z kleptomanią

Radzenie sobie z kleptomanią może być trudne, ale istnieją sposoby, które mogą pomóc osobom dotkniętym kleptomanią i ich rodzinom.

• Terapia: terapia indywidualna, terapia rodzinna lub terapia grupowa mogą pomóc osobie z kleptomanią zrozumieć i kontrolować swoje działania.

• Leki: leki przeciwdepresyjne i inne leki mogą pomóc w kontrolowaniu objawów kleptomanii.

• Grupy wsparcia: grupy wsparcia mogą pomóc osobie z kleptomanią zwiększyć poczucie własnej wartości i zrozumieć, że nie jest sama z problemem.

• Edukacja: osoby dotknięte kleptomanią i ich rodziny mogą skorzystać z dostępnej edukacji i informacji na temat kleptomanii, co pozwala im lepiej zrozumieć i radzić sobie z chorobą.

• Wsparcie finansowe: Osoby dotknięte kleptomanią mogą mieć trudności finansowe związane z kosztami leczenia, dlatego ważne jest aby mogli liczyć na wsparcie finansowe, lub pomoc w znalezieniu odpowiednich form pomocy finansowej.

• Wsparcie prawne: Osoby dotknięte kleptomanią mogą potrzebować pomocy prawnej, aby rozwiązać problemy związane z konsekwencjami prawnymi kradzieży.

FAQ - często zadawane pytania

Czy kleptomania jest traktowana jako przestępstwo?

Kradzież, w tym ta dokonywana przez osoby z kleptomanią, jest zazwyczaj traktowana jako przestępstwo zgodnie z prawem. Jednak w przypadku osób z kleptomanią, która zostanie uznana za winną kradzieży, sąd może wziąć pod uwagę diagnozę i zalecenia leczenia podczas wydawania wyroku.

Jak leczy się kleptomanię?

Leczenie kleptomanii zazwyczaj obejmuje psychoterapię, zwłaszcza terapię poznawczo-behawioralną (CBT), która ma na celu pomóc osobie zrozumieć i kontrolować jej zachowanie kradzieży. CBT może pomóc w identyfikacji wyzwalających czynników i rozwijaniu zdolności do powstrzymywania się od kradzieży. W niektórych przypadkach lekarz może także przepisać leki, takie jak leki przeciwdepresyjne.

Jakie są przyczyny kleptomanii?

Przyczyny kleptomanii nie są w pełni zrozumiane, ale uważa się, że czynniki genetyczne, neurobiologiczne oraz psychologiczne mogą odgrywać rolę. Istnieje również związek między kleptomanią a innymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja, zaburzenia lękowe czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.