Osobowość unikająca. Jakie ma objawy i jak ją leczyć?

Czym jest osobowość unikająca (unikowa)? Jak się objawia?

Zaburzenie osobowości unikającej, zwane również avoidant personality disorder (APD), to rodzaj zaburzenia osobowości, które charakteryzuje się wyraźnymi trudnościami w nawiązywaniu i utrzymywaniu bliskich relacji z innymi ludźmi. Osoby z tym zaburzeniem mają tendencję do unikania kontaktów społecznych, boją się być oceniane lub krytykowane przez innych, a także czują się niepewnie w nowych sytuacjach społecznych. Zaburzenie osobowości unikającej może powodować trudności w funkcjonowaniu w codziennym życiu, takich jak trudności z zatrudnieniem, utrzymaniem relacji z rodziną i przyjaciółmi, a także z nawiązywaniem nowych znajomości. Zaburzenie osobowości unikającej jest często leczone za pomocą terapii behawioralno-poznawczej lub terapii rodzajów osobowości.

Ile osób jest dotkniętych osobowością unikającą?

Zaburzenie to jest stosunkowo rzadkie - większość badań wskazuje że od 1% do 2,5% populacji może być nim dotknięte. Wśród znanych osób, Donny Osmond i Kim Basinger publicznie dzielili się swoimi doświadczeniami z tym zaburzeniem. Uważa się, że Michael Jackson mógł mieć osobowość unikającą - zbudował przy swoim domu park rozrywki, żeby nie musieć spotykać tłumów i był też bardzo nieśmiały. 

Osobowość unikająca: Objawy zaburzenia osobowości unikowej

• Nieśmiałość i brak pewności siebie w sytuacjach społecznych.
• Unikanie kontaktów społecznych ze względu na lęk przed oceną lub krytyką.
• Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu bliskich relacji z innymi ludźmi.
• Brak zainteresowania zawieraniem nowych znajomości lub utrzymywaniem tych już nawiązanych.
• Niska samoocena i brak pewności siebie.
• Niechęć do sytuacji, w których trzeba wystąpić publicznie.
• Trudności w podejmowaniu decyzji, szczególnie tych dotyczących interakcji społecznych.
• Trudności w zatrudnieniu lub awansie zawodowym ze względu na brak odwagi i pewności siebie.
• Częste poczucie osamotnienia i izolacji społecznej.

Osobowość unikająca: Jakie może mieć skutki zaburzenie osobowości unikającej?

Osobowość unikająca może prowadzić do różnych negatywnych skutków, takich jak:

• Izolacja społeczna i poczucie osamotnienia. Osoby o osobowości unikającej często unikają kontaktów z innymi ludźmi, co może prowadzić do izolacji i poczucia osamotnienia.
• Trudności w zatrudnieniu i awansie zawodowym. Nieśmiałość i brak pewności siebie u osób o osobowości unikającej mogą utrudniać nawiązywanie nowych kontaktów zawodowych i osiągnięcie sukcesu zawodowego.
• Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu bliskich relacji z innymi ludźmi. Osoby o osobowości unikającej mogą mieć trudności z nawiązywaniem i utrzymywaniem bliskich relacji z innymi ludźmi, co może prowadzić do poczucia braku wsparcia i braku bliskiego związku z innymi.
• Trudności w funkcjonowaniu w codziennym życiu. Osobowość unikająca może prowadzić do trudności w podejmowaniu decyzji, trudności w nawiązywaniu nowych znajomości i utrzymywaniu relacji z rodziną i przyjaciółmi, a także do trudności w zatrudnieniu lub awansie zawodowym.

Jak rozpoznać czy mam zaburzenie osobowości unikającej czy po prostu jestem nieśmiały?

Jeśli masz trudności w nawiązywaniu bliskich relacji z innymi ludźmi, czujesz się niepewnie i niekomfortowo w sytuacjach społecznych, boisz się być oceniany lub krytykowany przez innych, a także unikasz kontaktów z innymi ludźmi nawet w sytuacjach gdy powinieneś, możesz mieć zaburzenie osobowości unikającej.

Jeśli sprawia to, że czujesz się samotny i odizolowany od innych, a także utrudnia ci funkcjonowanie w codziennym życiu:

• nawiązywanie nowych znajomości,
• utrzymywanie relacji z rodziną i przyjaciółmi,
• czy zatrudnienie lub awans zawodowy

, szanse że cierpisz na zaburzenie osobowości unikającej są wyższe.

Jeśli zastanawiasz się, czy Twoje objawy wynikają z zaburzenia osobowości unikającej, zalecane jest abyś skonsultował się z psychiatrą lub psychologiem, który oceni twoje objawy i zaleci odpowiednie leczenie.

Osobowość unikająca: Jakie są przyczyny osobowości unikającej?

Oto kilka prawdopodobnych przyczyn osobowości unikającej:

1. Doświadczenia w dzieciństwie. Osoby, które w dzieciństwie doświadczyły braku akceptacji lub wsparcia ze strony rodziców lub rówieśników, mogą rozwinąć osobowość unikającą. Może to być spowodowane tym, że takie doświadczenia mogą prowadzić do braku pewności siebie i niskiej samooceny, co z kolei może prowadzić do unikania kontaktów społecznych.Jeśli ktoś od małego zawsze słyszał od bliskich, że jest głupi i nic nie umie, to potem może mieć problem z odważeniem się na nowe rzeczy i nie wierzy w siebie.
2. Dziedziczne czynniki. Możliwe, że osobowość unikająca może być dziedziczona po rodzicach lub przodkach. Geny mogą odgrywać rolę w rozwoju tego zaburzenia, a także wpływ środowiska prenatalnego (np. stres lub choroby matki w czasie ciąży).
3. Czynniki środowiskowe. Osobowość unikająca może być również wynikiem niekorzystnych warunków środowiskowych, takich jak brak bezpieczeństwa, brak wsparcia ze strony rodziców lub rówieśników, lub brak możliwości rozwoju i realizacji swoich potrzeb i marzeń.

Jak sobie z radzić na codzień z osobowością unikającą?

Osobowość unikająca to charakterystyczny typ osobowości, który charakteryzuje się lękiem przed bliskimi relacjami i unikaniem sytuacji, w których osoba ta mogłaby być oceniana lub odrzucona. Jeśli sama masz taki typ osobowości i chcesz się nauczyć radzić sobie z nim na co dzień, poniżej podaję kilka wskazówek, które mogą Ci pomóc:

1. Uświadom sobie swoje lęki i obawy. Przede wszystkim ważne jest, abyś zrozumiała, co takiego sprawia, że unikasz bliskich relacji. Może to być lęk przed odrzuceniem, brak pewności siebie lub doświadczenia z przeszłości, które sprawiły, że obawiasz się nawiązywania bliskich związków.
2. Zacznij od małych kroków. Nie musisz od razu nawiązywać nowych relacji czy wychodzić ze swojej strefy komfortu. Zacznij od małych kroków, takich jak rozmowa z sąsiadem czy wzięcie udziału w spotkaniu grupowym.
3. Ucz się radzić sobie z lękiem i niepewnością. Lęk przed odrzuceniem jest często główną przyczyną unikania bliskich relacji. Możesz spróbować technik relaksacyjnych, takich jak oddechowe czy rozciągające, aby sobie z nim poradzić.
4. Skorzystaj z pomocy specjalisty. Jeśli odczuwasz silny lęk przed bliskimi relacjami i nie potrafisz sobie z nim poradzić, możesz skorzystać z pomocy specjalisty, takiego jak psycholog czy terapeuta. On lub ona pomogą Ci lepiej zrozumieć swoje emocje i nauczyć się radzić sobie z nimi.

Osobowość unikająca: Jakie są metody leczenia tej osobowości unikająca?

Leczenie zaburzenia osobowości unikającej może obejmować różne metody i techniki, w zależności od indywidualnych potrzeb i preferencji osoby chorującej. Oto kilka przykładów metod leczenia zaburzenia osobowości unikającej:

1. Psychoterapia: jest to forma leczenia, w której osoba chorująca rozmawia z terapeutą na temat swoich myśli, uczuć i zachowań. Może to pomóc w zrozumieniu przyczyn swojego zachowania i nauczeniu się nowych sposobów radzenia sobie z emocjami.
2. Terapia grupowa: w tej formie leczenia osoby chorujące na zaburzenie osobowości unikającej mogą spotkać się z innymi osobami z podobnymi problemami i wymieniać się doświadczeniami. Może to pomóc w budowaniu poczucia wsparcia i pewności siebie.
3. Terapia behawioralna: ta forma leczenia skupia się na zmianie negatywnych zachowań poprzez nagradzanie pozytywnych zachowań i ignorowanie negatywnych. Może być szczególnie skuteczna w leczeniu zaburzenia osobowości unikającej, ponieważ może pomóc osobie chorującej nauczyć się nowych sposobów radzenia sobie z lękiem i niepewnością.
4. Leki: w niektórych przypadkach leczenie zaburzenia osobowości unikającej może obejmować stosowanie leków, takich jak leki przeciwdepresyjne czy leki uspokajające. Leki te mogą pomóc w łagodzeniu objawów lęku i niepokoju, co może ułatwić osobie chorującej nawiązanie bliskich relacji.

FAQ - często zadawane pytania

Jak żyć z osobowością unikającą?

Rozpocznij od małych kroków - przyjdź na wywiadówke i zamień kilka słów z sąsiadem. Skorzystaj z pomocy psychologa - najskuteczniejszą metodą terapii jest terapia grupowa, ponieważ każdy uczestnik ma szansę przemóc swoje obawy przed ludźmi. Uświadom sobie co konkretnie może być przyczyną Twojego lęku.

Jaki psycholog potrafi pomóc w leczeniu osobowości unikowej?

Szukaj psychologów, którzy specjalizują się w różnych rodzajów zaburzeń lękowych oraz terapii poznawczo-behawioralnej. Terapeuci, którzy zajmują się zaburzeniami lękowymi na ogół dobrze sobie radzą w znajdowaniu przyczyny lęku - kluczowym problemie w osobowości unikowej

Dlaczego jestem wycofana?

Wycofana to przymiotnik, który najczęściej opisuje osobowość unikową. Osobowość ta rozwija się zazwyczaj we wczesnej dorosłości lub dzieciństwie. Nadmiernie krytyczni rodzice lub prześladowanie w szkole może istotnie zwiększyć szanse rozwinięcia osobowości unikowej. Dziecko, które było często krytykowane i karane za błędy, w przyszłości może nadmiernie unikać tej krytyki.