Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne (OCD) - objawy, przyczyny, leczenie

Czym jest zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne?

Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne, znane również jako OCD, to poważne zaburzenie psychiczne, które może mieć ogromny wpływ na codzienne życie osoby, która z nim się boryka. Może to objawiać się natrętnymi myślami, które przerażają i obciążają, oraz powtarzającymi się czynnościami, które trudno kontrolować. Człowiek może czuć się zmuszonym do wykonywania rytualnych czynności, takich jak mycie rąk, liczenie, kontrolowanie, aby zmniejszyć niepokój. Czuje się beznadziejnie i bezsilnie wobec tych myśli i zachowań, często unikając sytuacji, które mogą je wywołać.

To może prowadzić do izolacji, trudności w relacjach z innymi ludźmi, trudności w pracy czy szkole. Na szczęście istnieją skuteczne metody leczenia, takie jak terapia poznawczo-behawioralna oraz leki, które mogą pomóc osobie z OCD przezwyciężyć swoje natrętne myśli i zachowania i poprawić jakość swojego życia.

Ile osób ma OCD?

OCD to stosunkowo rzadkie zaburzenie - występuje u około 1% populacji. Jest na ogół diagnozowane w wieku około 19 lat, zazwyczaj trochę wcześniej u chłopców niż u dziewcząt, jednak zaburzenia mogą się pojawiać również po 35 roku życia. Jeśli już ktoś cierpi z powodu OCD - na ogół zmaga się z jego cięższą wersją. Około połowa osób cierpiących na zaburzenia obsesyjno kompulsywne zmaga się z zaawansowaną formą tej choroby. Da się jednak z nim uporać - tylko 2% chorujących zmaga się z nim przez całe życie.

Jakie są przyczyny OCD?

Nie jest znana dokładna przyczyna zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCD), jednak uważa się że jest to kombinacja czynników genetycznych, neurobiologicznych i środowiskowych.

1. Badania sugerują, że OCD może być związane z nieprawidłowościami w niektórych chemikaliach w mózgu, takich jak serotonina. Ta teoria jest poparta faktem, że leki wpływające na poziom serotoniny, takie jak inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), mogą być skuteczne w leczeniu OCD.
2. Genetyka również może odgrywać rolę w rozwoju OCD. Badania wykazały, że OCD ma tendencję do występowania w rodzinach, a niektóre geny mogą czynić osoby bardziej podatnymi na to zaburzenie.
3. Inna teoria dotyczy tego, że OCD jest związane z nadaktywnością części mózgu odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji, planowanie i realizację oraz regulację emocjonalną, takich jak czołowy cień mózgu, przedni cingulum i podwzgórze.
4. Czynniki środowiskowe, takie jak stres, trauma lub infekcja, mogą również wywoływać lub pogarszać objawy OCD u podatnych osób.
5. Kobiety często nabywają OCD podczas ciąży lub tuż po urodzeniu dziecka. W obawie przed zaszkodzeniem dziecku wielokrotnie sprawdzają czy oddycha, czy sterylizują butelkę.

Objawy OCD

Głównymi objawami zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCD) są obsesje i kompulsje.

Obsesje

Obsesje to powtarzające się i uporczywe myśli, impulsy lub obrazy, które są postrzegane jako natrętne i niechciane, a które powodują lęk lub niepokój. Przykłady obsesji to m.in.:

• Strach przed zanieczyszczeniem lub bakteriami
• Niechciane myśli seksualne lub przemocowe
• Nadmierne wątpliwości lub niepokój dotyczący własnej moralności lub dobra bliskich
• Potrzeba symetrii lub dokładności
• Niechciane myśli religijne

Kompulsje

Kompulsje to powtarzające się zachowania lub czynności mentalne, które osoba czuje się zmuszona do wykonania w odpowiedzi na obsesje lub zgodnie z zasadami, które muszą być ściśle przestrzegane. Przykłady kompulsji to m.in:

• Nadmierne sprzątanie lub mycie rąk
• Powtarzanie sprawdzania rzeczy (np. zamków, urządzeń)
• Liczenie, organizowanie lub układanie przedmiotów w określony sposób
• Powtarzanie modlitw lub spowiedzi
• Mentalne rytuały, takie jak powtarzanie zwrotów lub wyobrażanie sobie określonych obrazów, aby zmniejszyć lęk

Ważne jest, aby pamiętać, że nie wszystkie powtarzające się zachowania są kompulsjami. Jeśli przynoszą radość i poczucie osiągnięcia, prawdopodobnie nie są one kompulsywne, jeśli są uciążliwe, czasochłonne i utrudniają codzienne życie, prawdopodobnie są one kompulsywne.

Osoby z OCD często również unikają sytuacji, które :

• mogą wywoływać obsesje lub wysoki stres
• mogą wywołać poczucie wstydu lub zażenowania wobec swoich objawów
• mogą mieć istotny wpływ na codzienne życie, w tym trudności w szkole, pracy lub relacjach.

Objawy OCD mogą się różnić w zależności od osoby i mogą się zmieniać w czasie. Dlatego ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem lub specjalistą, aby uzyskać pomoc diagnostyczną i terapeutyczną.

Leczenie zaburzeń obsesyjno kompulsywnych

Osoby z OCD często są niechętne, by szukać pomocy, ponieważ czują się zawstydzone lub zażenowane. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne są chorobą tak samo jak każda inna i nie ma powodu do wstydu czy zażenowania. To nie Twoja wina, że masz OCD.

Istnieją głównie dwa sposoby na uzyskanie pomocy:

• bezpośrednio skontaktować się z psychologiem - pomożemy Ci znaleźć odpowiedniego
• skontaktować się z lekarzem rodzinnym - zapyta on o objawy i może skierować do lokalnej usługi terapii psychologicznej, jeśli to konieczne

Jeśli myślisz, że Twój bliski może mieć OCD, spróbuj z nimi porozmawiać o swoich obawach i zasugeruj, żeby uzyskał pomoc.

Bez odpowiedniego leczenia i wsparcia, jest mało prawdopodobne, że OCD samo zniknie.

Metody leczenia OCD

Istnieją skuteczne metody leczenia OCD, które mogą pomóc zmniejszyć negatywny wpływ na twoje życie.

Główne metody leczenia to:

1. Terapia psychologiczna: zazwyczaj jest to terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która pomaga zmierzyć się z lękami i obsesyjnymi myślami bez kompulsywnego "poprawiania" ich. 
2. Leki: zazwyczaj jest to rodzaj antydepresantów zwanych inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), które mogą pomóc poprzez zmianę równowagi chemicznej w mózgu

CBT zwykle daje efekt już po krótkim czasie. Może minąć kilka miesięcy zanim zauważysz efekty leczenia SSRI na nich korzysta. Jeśli te metody nie pomagają, możliwe jest skierowanie na inny rodzaj SSRI lub zastosowanie SSRI z CBT.

Niektórzy ludzie mogą zostać skierowani do specjalistycznej służby zdrowia psychicznego w celu uzyskania dalszego leczenia.

Miej na uwadze, że leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych to długi proces, który wymaga wysiłku i cierpliwości, ale jest w stanie przynieść realną ulgę i poprawę jakości życia. Nie wahaj się szukać pomocy, nie jesteś sam. Pomożemy znaleźć Ci odpowiedniego terapeutę, który specjalizuje się w OCD. Wypełnij test diagnostyczny, a dopasujemy do Ciebie psychologa, który najlepiej się sprawdził do osób podobnych do Ciebie.

FAQ - często zadawane pytania

Jakie są najczęstsze obsesje i kompulsje w OCD?

Obsesje i kompulsje w OCD mogą być różne i zróżnicowane. Przykłady obsesji to obawy o brak czystości, obawy o bezpieczeństwo, obsesyjne myśli o religii lub moralności, obawy o porządek i dokładność. Kompulsje to powtarzające się czynności, takie jak mycie rąk, sprawdzanie, liczenie, rytuały związane z kolejnością, czy porządkowanie.

Jakie są skutki nieleczonego OCD?

Nieleczone OCD może znacząco wpływać na życie osoby, prowadząc do chronicznego lęku, obniżonej jakości życia i utrudnień w funkcjonowaniu zawodowym i społecznym. Osoby z nieleczenym OCD mogą też doświadczać depresji i innych problemów zdrowotnych psychicznych.

Czy OCD można zapobiec?

Nie można zapobiec OCD w sensie typowym dla chorób zakaźnych lub urazów, ponieważ jego przyczyny są złożone i często mają podłoże genetyczne. Jednak wcześnie rozpoznane i leczone OCD może prowadzić do kontrolowania objawów i poprawy jakości życia.