ADHD: Przyczyny, objawy i sposoby radzenia sobie z zaburzeniem
2022-12-30 (ostatnia aktualizacja: 2024-03-14)
ADHD (zaburzenie hiperkinetyczne) jest zaburzeniem neurologicznym, które może powodować trudności w koncentracji, regulacji zachowania i impulsów. Czym jest ADHD i jakie są objawy tego zaburzenia? Dowiedz się jakie są skuteczne sposoby leczenia.
ADHD (Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder, czyli zaburzenie deficytu uwagi z nadpobudliwością ruchową) to zaburzenie rozwojowe, które charakteryzuje się trudnościami w skupieniu uwagi, nadmierną ruchliwością i brakiem opanowania. Może to prowadzić do trudności w szkole, pracy i relacjach z innymi ludźmi. ADHD może występować w różnych postaciach i może być leczone poprzez różne metody, takie jak leki, terapia i zmiany w trybie życia.
Osoby z ADHD mogą mieć trudności z utrzymaniem uwagi przez dłuższy czas, zapamiętaniem i wykonywaniem poleceń oraz z organizacją i planowaniem zadań. Często są również nadmiernie ruchliwe i trudno im usiedzieć w miejscu. Może to prowadzić do trudności w szkole, gdzie dzieci z ADHD mogą mieć trudności z przestrzeganiem zasad i koncentracją na lekcjach. Osoby dorosłe z ADHD mogą mieć trudności z utrzymaniem pracy lub utrzymywaniem bliskich relacji.
Leczenie ADHD może obejmować leki, takie jak leki psychostymulujące, które mogą pomóc w poprawie koncentracji i opanowania. Leczenie może również obejmować terapię indywidualną lub grupową, która może pomóc osobie z ADHD lepiej radzić sobie z trudnościami i nauczyć się nowych umiejętności. Zmiany w trybie życia, takie jak zmiana diety i regularny wysiłek fizyczny, mogą również pomóc w poprawie funkcjonowania osoby z ADHD.
Jeśli masz podejrzenia, że ty lub ktoś bliski cierpi na ADHD, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem lub psychologiem. Tylko lekarz lub psycholog może postawić prawidłową diagnozę i zaproponować odpowiednie leczenie.
ADHD u dzieci, a u dorosłych
ADHD to zaburzenie, które może dotyczyć dzieci, młodzieży i dorosłych. Wśród dzieci ADHD to jest dość częste, szacuje się, że około 5% dzieci w Stanach Zjednoczonych cierpi na ADHD, a w Europie około 3-5% dzieci.Objawy ADHD u dzieci mogą obejmować trudności z utrzymaniem uwagi, nadmierną ruchliwość, brak opanowania i trudności z organizacją i planowaniem. Może to prowadzić do trudności w szkole, gdzie dzieci z ADHD mogą mieć trudności z koncentracją na lekcjach i przestrzeganiem zasad.
U dorosłych objawy mogą różnić się od tych u dzieci, ponieważ dorośli mają więcej doświadczenia i umiejętności radzenia sobie z trudnościami.
Wśród dorosłych, zaburzenie to jest dość powszechne, ale często nie jest diagnozowane lub leczone. Szacuje się, że około 4% dorosłych w Stanach Zjednoczonych cierpi na ADHD. W Europie szacuje się, że ADHD występuje u około3% dorosłych. Objawy ADHD mogą ulec zmianie w miarę upływu lat i niektóre osoby mogą mieć objawy, które są mniej nasilone niż u dzieci z zaburzeniem. Dlatego też ADHD u dorosłych często jest diagnozowane późno lub nie jest diagnozowane w ogóle.
Znajdź najlepszego dla Ciebie psychologa!
Rozwiąż test diagnostyczny, a dopasujemy Ci psychologa!
Znajdziemy Ci specjalistę, który specjalizuje się w Twoim zaburzeniu typu ADHD.
Szybciej będziesz kontrolował objawy ADHD!
Poznasz lepiej swoje zaburzenia! Po rozwiązaniu testu diagnostycznego dostaniesz dokładny raport o swoim zdrowiu!
Skuteczna terapia ze specjalistą w Twojej dziedzinie! 99% szanse znalezienia idealnego terapeuty. Dopasujemy Ci terapeutę, który Cię zrozumie i Ci pomoże.
Objawy ADHD mogą się różnić w zależności od wieku i nasilenia zaburzenia. Oto niektóre z najczęstszych objawów ADHD:
Trudności z utrzymaniem uwagi: Osoby z ADHD mogą mieć trudności z utrzymaniem uwagi przez dłuższy czas, szczególnie podczas monotonnych lub mało interesujących zajęć.
Trudności z opanowaniem: Osoby z ADHD mogą mieć trudności z opanowaniem swoich emocji i zachowań, co może prowadzić do impulsywnego zachowania i trudności z przestrzeganiem zasad.
Nadmierna ruchliwość: Osoby z ADHD mogą być nadmiernie ruchliwe i trudno im usiedzieć w miejscu, szczególnie podczas monotonnych lub mało interesujących zajęć.
Trudności z organizacją i planowaniem: Osoby z ADHD mogą mieć trudności z organizowaniem swoich zadań i planowaniem na przyszłość.
Trudności z pamięcią: Osoby z ADHD mogą mieć trudności z zapamiętaniem i wykonywaniem poleceń.
Trudności w szkole: Dzieci z ADHD mogą mieć trudności z koncentracją na lekcjach i przestrzeganiem zasad, co może prowadzić do słabych wyników w szkole.
Trudności w relacjach: Osoby z ADHD mogą mieć trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu bliskich relacji, szczególnie jeśli ich impulsywne zachowanie prowadzi do konfliktów z innymi.
Pod czubkiem góry lodowej ADHD skrywa się wiele problemów wynikających z trudności w utrzymaniu koncentracji.
Jakie są przyczyny ADHD?
Przyczyny ADHD nie są do końca znane. Badania wskazują, że zaburzenie to jest spowodowane mieszaniną czynników genetycznych, środowiskowych i biologicznych:
Geny: ADHD jest zaburzeniem dziedzicznym, co oznacza, że jest ono często przekazywane z pokolenia na pokolenie. Badania wskazują, że osoby, które mają bliskich krewnych z ADHD, są bardziej narażone na to zaburzenie.
Uszkodzenie mózgu: Badania wskazują, że osoby z ADHD mogą mieć nieznaczne odchylenia w budowie lub funkcjonowaniu mózgu, które mogą prowadzić do objawów zaburzenia.
Czynniki środowiskowe: Badania sugerują, że niektóre czynniki środowiskowe, takie jak toksyny lub urazy mózgu, mogą prowadzić do rozwoju ADHD.
Inne czynniki: przedwczesny poród lub niska waga urodzeniowa, mogą również prowadzić do rozwoju ADHD.
Uważa się, że ADHD było faworyzowane przez ewolucję. Australopitek z ADHD zbudował więcej szałasów, zgromadził więcej zapasów, spłodził więcej dzieci i przekazał geny
Diagnostyka
Diagnostyka ADHD jest procesem, w którym lekarz lub psycholog stawia diagnozę zaburzenia na podstawie objawów i badań.
Oto kroki, które może podjąć lekarz lub psycholog podczas diagnostyki ADHD:
Wywiad: Lekarz lub psycholog będzie pytać o historię medyczną i rodzinną oraz o objawy, które zauważyłeś u siebie lub u kogoś bliskiego. Może również pytać o sposób funkcjonowania w szkole, pracy i relacjach z innymi ludźmi.
Testy: Lekarz lub psycholog może zlecić wykonanie różnych testów, takich jak testy koncentracji uwagi i pamięci, aby ocenić funkcjonowanie mózgu i poziom uwagi.
Ocena specjalisty: Lekarz lub psycholog może skonsultować się z innymi specjalistami, takimi jak neurolog dziecięcy lub specjalista od zaburzeń zachowania, aby zasięgnąć dodatkowej porady w zakresie diagnozy i leczenia.
Diagnoza: Na podstawie informacji uzyskanych podczas wywiadu, testów i oceny specjalisty lekarz lub psycholog postawi diagnozę ADHD, jeśli objawy spełniają kryteria zaburzenia.
Kryteria rozpoznania zaburzeń ADHD
Kryteria zaburzeń ADHD są określone w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10) i w Diagnostycznym i Statystycznym Podręczniku Zaburzeń Psychicznych (DSM-5). Oto kryteria zaburzeń ADHD według DSM-5:
Deficyt uwagi: Osoba ma trudności z utrzymaniem uwagi przez dłuższy czas lub z trudem przechodzi od jednej czynności do drugiej.
Nadmierna ruchliwość: Osoba jest nadmiernie ruchliwa lub nadpobudliwa i trudno jej usiedzieć w miejscu.
Objawy występują przed ukończeniem siedmiu lat
Objawy utrudniają funkcjonowanie: Objawy zaburzenia muszą utrudniać osobie funkcjonowanie w szkole, pracy lub relacjach z innymi ludźmi.
Aby postawić diagnozę ADHD, lekarz lub psycholog musi stwierdzić, że objawy spełniają powyższe kryteria i są obecne przez co najmniej sześć miesięcy.
Osoba z ADHD na 90% będzie miała to choć jedno bingo. Jak dużo z tych objawów zauważasz w swoim życiu?
Częstym objawem ADHD jest trudność w dokończeniu wypowiedzi.
ADHD, a inne zaburzenia psychiczne
Istnieje wiele zaburzeń, które mogą mieć objawy podobne do ADHD. Dlatego też ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem lub psychologiem, jeśli masz podejrzenia, że ty lub ktoś bliski cierpi na to zaburzenie.
Zaburzenia, które mogą mieć objawy podobne do ADHD:
Zaburzenia lękowe: Zaburzenia lękowe, takie jak fobia społeczna lub nieświadoma fobia, mogą prowadzić do trudności z utrzymaniem uwagi i nadmiernej ruchliwości.
Zaburzenia snu: Brak snu lub nieregularny tryb snu mogą prowadzić do trudności z koncentracją i nadmiernej ruchliwości, które mogą być podobne do objawów ADHD.
Zaburzenie hiperkinetyczne z deficytem uwagi: To zaburzenie ma podobne objawy do ADHD, ale dotyczy tylko dzieci.
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne: Osoby z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym mogą mieć trudności z koncentracją i być nadmiernie skupione na swoich myślach lub zachowaniach, co może być mylone z objawami ADHD.
Zaburzenia psychiczne: Niektóre zaburzenia psychiczne, takie jak zaburzenie afektywne dwubiegunowe, mogą prowadzić do trudności z koncentracją i nadmierna ruchliwość.
Zaburzenia depresyjne: Zaburzenia depresyjne,mogą prowadzić do trudności z koncentracją i braku energii.
Zaburzenia zachowania:Osoby z zaburzeniami zachowania mogą mieć trudności z opanowaniem lub zachowywać się agresywnie lub nieodpowiednio do sytuacji.
ADHD zwiększa ryzyko zaburzeń nastroju (na przykład depresji)
Leczenie ADHD
Leczenie ADHD może obejmować różne metody, w zależności od indywidualnych potrzeb i preferencji osoby z zaburzeniem. Oto niektóre z najczęściej stosowanych metod leczenia ADHD:
Niezdiagnozowane i nieleczone ADHD może przez lata objawiać się uprzykrzającymi życie objawiami.
Leki: Leki psychostymulujące, takie jak metylofenidat i amfetamina, są najczęściej stosowanymi lekami w leczeniu ADHD. Leki te mogą pomóc w poprawie koncentracji i opanowania, ale mogą również powodować skutki uboczne, takie jak bezsenność, niepokój i nadmierne pobudzenie.
Terapia: Terapia indywidualna lub grupowa może pomóc osobie z ADHD lepiej zrozumieć swoje emocje i zachowania oraz nauczyć się nowych umiejętności radzenia sobie z trudnościami. Terapia może być prowadzona przez różnego rodzaju terapeutów, takich jak psychologowie, psychiatrzy lub inne osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie.
Zmiany w trybie życia: Zmiany w diecie i regularny wysiłek fizyczny mogą pomóc w poprawie funkcjonowania osoby z ADHD. Ważne jest również, aby utrzymywać regularny tryb dnia i stworzyć odpowiednie warunki do pracy i nauki.
Edukacja i wsparcie: Osoby z ADHD mogą potrzebować dodatkowego wsparcia i edukacji, aby lepiej radzić sobie z trudnościami związanymi z zaburzeniem. Może to obejmować szkolenia dla rodziców, nauczycieli i innych opiekunów oraz specjalne zajęcia dla dzieci z ADHD.
Leczenie ADHD u dzieci może obejmować leki, takie jak leki psychostymulujące, które mogą pomóc w poprawie koncentracji i opanowania. Leczenie może również obejmować terapię indywidualną lub grupową, która może pomóc dziecku lepiej radzić sobie z trudnościami i nauczyć się nowych umiejętności. Zmiany w trybie życia, takie jak zmiana diety i regularny wysiłek fizyczny, mogą również pomóc w poprawie funkcjonowania dziecka z ADHD.
Psychoterapia od MindMatch
Wykazano, że lepsza relacja z terapeutą i obopólne zrozumienie istotnie poprawia jakość terapii. MindMatch umożliwia znalezienie terapeuty, z których będzie Ci się świetnie rozmawiało. W pierwszej kolejności zaprosimy Cię do rozwiązania testu diagnostycznego, gdzie wyróżnimy prawdopodobne zaburzenia, które Cię męczą. Następnie, spośród wszystkich psychologów wyróżnimy tych, którzy najlepiej sprawdzili się w leczeniu podobnych do Ciebie osób. Na koniec, sam dokonasz wyboru - na podstawie krótkich filmików wrzucanych przez terapeutów, ocenisz z którym terapeutą będzie Ci się najlepiej rozmawiało!
Rokowanie
Rokowanie dla osób z ADHD jest uzależnione od wielu czynników, takich jak nasilenie objawów, dostępność leczenia i poziom wsparcia ze strony rodziny i otoczenia. Osoby z ADHD, które otrzymują wsparcie ze strony rodziny, przyjaciół i specjalistów, mogą mieć lepsze rokowanie niż osoby, które są pozostawione same sobie.
U około 70% cierpiących na ADHD dzieci objawy utrzymują się w okresie dojrzewania, a u 5–10% również w okresie dorosłości (jeśli ADHD towarzyszą inne zaburzenia psychiczne, to odsetek ten jest większy)[1]
ADHD nie wpływa bezpośrednio na poziom inteligencji osoby. Osoby z ADHD mogą mieć taki sam lub nawet wyższy poziom inteligencji jak osoby bez tego zaburzenia. Jednak objawy ADHD, takie jak trudności z koncentracją i impulsywność, mogą utrudniać im efektywne funkcjonowanie w szkole i w pracy, co może mieć wpływ na ich osiągnięcia i wyniki. Dlatego ważne jest, aby osoby z ADHD otrzymywały właściwą pomoc i wsparcie, aby mogły osiągać swój pełny potencjał.
Jak kontrolować dziecko z ADHD?
Opieka nad dzieckiem z ADHD może być wyzwaniem, ale jest kilka kroków, które można podjąć, aby ułatwić to zadanie: 1.Ustawiaj jasne i konsekwentne granice: Dzieci z ADHD potrzebują jasnych i konsekwentnych reguł, które pomogą im lepiej funkcjonować.2.Skup się na pozytywnym zachowaniu: Zamiast karać dziecko za nieodpowiednie zachowanie, warto nagradzać je za dobre zachowanie.3.Wspieraj dziecko w organizacji: Pomóż dziecku w utrzymywaniu porządku i organizacji, aby łatwiej mu było skupić się na zadaniach.4.Zadbaj o odpowiednie wsparcie: Skonsultuj się z lekarzem lub terapeutą, aby znaleźć najlepsze metody pomagania dziecku z ADHD.
Czy można wyleczyć ADHD?
ADHD nie jest chorobą, która może zostać całkowicie wyleczona, jednak można ją skutecznie kontrolować dzięki odpowiedniej terapii i leczeniu farmakologicznemu. Lekarze często zalecają kombinację terapii behawioralnej, takiej jak terapia poznawczo-behawioralna, oraz leków, takich jak stymulanty, aby pomóc pacjentom w kontrolowaniu objawów ADHD.
Czy osoba z ADHD myśli inaczej?
Osoby z ADHD mogą mieć trudności w koncentracji i kontrolowaniu impulsywności, co może wpłynąć na ich sposób myślenia i funkcjonowania. Jednak sam sposób myślenia nie jest bezpośrednio związany z ADHD. Osoby z ADHD mają taki sam zdolność do logicznego i abstrakcyjnego myślenia, jak osoby bez tego zaburzenia.
Czy artykuł był dla Ciebie pomocny?Twoja opinia pomoże nam ulepszyć nasze treści
Co moglibyśmy poprawić? (opcjonalnie)
Piotr Kowalczyk
Psycholog
Doświadczenie w psychologii zdobywałem w Niemczech (5 lat) i w Polsce (22 lata). Chcę dobrze poznać pacjenta - skupiamy się na tym aby dotrzeć do jego problemów w sposób, który nie wyrządzi mu/jej szkody.
Znajdź właściwego psychologa!
Rozwiąż test diagnostyczny a dopasujemy Ci najlepszego specjalistę!